Azken urte hauetan Jaizkibel mendian zehar ehiza postuak gehiago zabaldu direla susmoa dugu. Ez du ematen egin behar den kontrola zorrotza denik, eta gure ustetan, beharrezkoa da jakitea egungo egoerak bat egiten ote duen indarrean dagoen araudiarekin. Zentzu horretan, ikusi dugu eskuragarri dagoen bisoreak ez duela asko laguntzen egin behar den kontrolean, edukiak ez baitu egoerarekin bat egiten, hau da, ez baitago eguneratuta, maiz mendiko postuen kokapen zehatza eta bisorearena ez baitatoz bat, zenbakiak ere ezberdinak izan daitezkeelarik.

Aldundiak Jaizkibelgo ehiza-lineako hainbat postu itxi ditu, joan den asteburuan inguru hartan belatz handi bat bota zutelako. Guk dakigula, hilabete honetan eskopetaz botatako espezie babestuetako hirugarren alea da. Izan ere, Eguzkik Fiskaltzan salatu zuenez, urriaren 6an Errezilen arrano txiki bat eta 16an Seguran elanio urdin bat tiroz zaurituak aurkitu zituzten. Eguzkik bere poza agertu nahi du Aldundia alor honetan behingoz inakziotik atera delako.

Eguzkik Fiskaltzan salatu du hilaren 16an, Seguran, elanio urdin bat tiroz zauritu zutela. Hegazti harrapari txiki hau Igeldoko Arrano Etxera eraman, bertan artatu eta orain osatu zain dago. Honako hau da urrian bertan Eguzkik Fiskaltzan salatu behar izan duen bigarren kasua. Izan ere, hilaren 6an arrano txiki bat bota zuten Errezilen. Hura ere Arrano Etxera zaurituta eraman baina hurrengo egunean hil zen. Elanioaren kontura aurkeztutako salaketaren helburuetako bat da argitzea zergatik ez diren iristen honelako salaketak Fiskaltzara Aldunditik bertatik.

Arrano txiki bat tiroz bota dutela salatu du Eguzkik Ingurumen Fiskaltzan. Hegaztia, oraindik bizirik zela, Errezilen aurkitu zuten, urriaren 2an. Urriaren 7an, berriz, hil da, Igeldoko Arrano Etxean. Arrano txikia (Hieraaetus pennatus) Mehatxatutako Espezieen Euskal Katalogoan ageri da, “Arraro” edo “Bakan” gisa sailkatua. Beraz, babestuta dago eta babestutako espezieen aleak tiroz botatzea delitu bat da, kartzela-zigorra ere ekar dezakeena. Hala ere, babestutako espezie bat tiroz botatzea ohikoa da, kronikoa. Eta bistan da administrazio publikoek, kasu honetan Gipuzkoako Foru Aldundiak, arazoari aurre egiteko neurririk hartu gabe jarraitzen dutela.

Nafarroako Gobernuak onartu du, azkenean, usapalak ehizatzeko behin-behineko debekua, eta horrelaxe islatzen da 2021-2022ko ehizaldia arautuko duen foru aginduaren proiektuan. Usapal populazioek izan duten sekulako beherakada ikusita, Eguzkik, beste hainbat elkarte ekologista eta naturazalek bezala, badaramatza urte batzuk espezie hau babestu edo, behintzat, ehizatu daitezkeen hegaztien zerrendatik atera egin behar dela aldarrikatzen. Alde horretatik, pozten gara, noski, Nafarroako Gobernuak hartutako erabakiarengatik. Baina, halaber, argi eta garbi esaten dugu erabaki hori lehenago hartu behar zuela.

Arabako Aldundia eta Ertzaintza Gorbeiako Parke Naturalean ezkutuko ehiza ikertzen ari dira. Egunotan orkatz bat burua moztuta eta zintzilikatua agertu da leku nabarmen batean. Horrela jarri izanak agerian uzten du ezkutuko ehiztariek txuleria handia eta zigorgabetasun-sentsazioa dutela. Orkatz bat ez ezik beste hiru animalia ere bota izanaren zantzuak daude. Eguzkik neurriak hartzeko eskatu du.

Arabako Foru Aldundiak diziplina-espediente ireki dio Andoni Diaz basozainari. Ezaguna da Andoniren konpromisoa ingurumenarekiko, eta badago arrazoirik pentsatzeko Aldundiak espedientearen bidez zigortu nahi duela Andonik berak ehiztariei ezarritako isunen tramitazioan irregulartasunak salatzeagatik. Alegia, haren lana behar bezala egiteagatik. Eguzkik elkartasuna adierazi nahi dio.

Eguzkik ohartarazten du Aldundia segurtasun-eremuetan basurde ehiza baimentzeko foru-agindu bat izapidetzen ari dela. Foru-agindu horrek oso modu nabarmenean urardotuko luke segurtasun-eremuen funtzioa. Izan ere, 2011ko Ehiza Legearen arabera, segurtasun-eremuak ezartzen dira “pertsonak eta haien ondasunak babesteko”. Horregatik, beraietan “debekatuta dago armekin ehizatzea”.

Fiskaltzan salatuko du Eguzkik Zabranako ehiza-barrutian miru gorri bat tiroz hil dutela. Miru gorria “galtzorian” direnen artean sailkatuta dago Mehatxatutako Espezieen Euskal Katalogoan, hau da, arrisku handiena duten espezieei dagokien atalean. Izan ere, Europako eta bereziki Iberiar penintsulako miru gorrien populazioek beherakada izugarria izan dute hamarkada eskas batean. Babestutako espezieen aleak tiroz botatzea delitu bat da, kartzela-zigorra ere ekar dezakeena. Eta, hala ere, ohikoa da, kronikoa. Gure ustez, administrazio publikoek, kasu honetan Arabako Foru Aldundiak, arazo honi ez diote behar bezala aurre egiten. Are gehiago, beraien ehiza-politiken ondorio ere badela iruditzen zaigu.

Abuztuaren 23an, Gatikan baserritar batek bere oiloak erasotzen zituen Arrano Txiki bati (Hieraaetus pennatus, Aguila Calzada) tirokatu zion bere baserrian.
Nekazariak onartu zuen tiro egin zuela baina “para asustar”. Eskerrak arranoak bizirik diraula eta Gorlizko Faunaren Birgaitze Zentroaren zaintzapean dago. Errekuperatzen ari da, eta lar berandu denez Afrikarako migrazio bidaia hartzeko zentroan egongo da udaberrira arte.
Sarritan lortzen dute eskopeteroek delitoak egitea zigortuta izan gabe. Guk hitz egin genuen auzokoekin, eta eurek baieztatzen dute inguru nekazariek sarritan tiro egiten dutela. Eta esan beharra dago, inguru horretan hainbat etxe direla, eta gainera bide gorri bat handik pasatzen dela.

Eguzkik Eusko Jaurlaritzari eskatu dio Coviden aurkako dekretuan aurreikusi dituen murrizketak ehizari ere ezartzeko, gainerako jarduerei bezalaxe, eta, ondorioz, ehiztariei ez emateko eskatzen ari diren mesede-traturik. Izan ere, Ehiza federazioek ehiza “funtsezko jarduera” deklaratzeko eskatu dute, ehiztariek hiru herrialdeetan trabarik gabe ibili ahal izateko.

Frantziako Trantsizio Ekologikoko Ministeritzak 2020-2021 ehiza-denboraldian 17.460 usapal botatzeko baimena eman zuen abuztu bukaeran. Bada, baimen hori bertan behera utzi zuen atzo Estatu Kontseiluak. Erabakia Lapurdiri, Nafarroa Behereari eta Zuberoari ere badagokie. Gauzak horrela, eta Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako foru aldundiek usapal-ehiza iaz debekatu zutela kontuan izanik, Nafarroako Gobernua da Euskal Herri osoan hegazti horiek botatzea baimentzen duen bakarra. Izan ere, Nafarroako Gobernuak, hirugarren urtez, uko egin dio Europako Batzordeak bultzatzen duen Usapala Suspertzeko Ekintza Planean aurreikusitako behin-behineko debekua ezartzeari.

Gipuzkoako Aldizkari Ofizialak gaur argitaratu du Donostiako eta Pasaiako udalerrien zati bat ehizarako segurtasun zona deklaratzen duen Foru Agindua. Agindu horri esker, irailaren 1ean hasiko den ehiza-denboraldi berrian, Ulian ez da tirorik egongo, eta berriro ere erabiltzaileontzako gune segurua izango da. Idatzi hau izenpetzen dugun talde eta elkarteok urteak daramatzagu tirorik gabeko parke seguru baten alde egiten. Foru Agindu honen jendaurreko informazio-fasean ere parte hartu dugu, eta gure poza publikoki adierazi nahi dugu, azkenean argitaratu delako.

Joan den urtarrilean, tiroz hilik agertu zen Muskizen belatz handi bat (Falco peregrinus). Eme bat zen, Bizkaiko ornitologiazaleek Olaia izenarekin ezagutzen zutena. Orduan, Eguzkik eskatuta, ikerketa-diligentziak ireki zituen Fiskaltzak. Orain, berriz, itxi egin ditu.Ez ditu itxi deliturik ez dagoelako, Guardia Zibilak tiro nork egin zuen argitu ezin izan duelako baizik. Izan ere, espezie babestu bat tiroz botatzea ingurumenaren aurkako delitua izan daiteke, zehatz-mehatz, faunaren aurkako delitua, eta kartzela-zigorra ere ekar dezake.

Urtero egiten den Gipuzkoako Ehiza-kontseiluaren bilera, gai honetan aktore ezberdinek, Markel Olanoren Gipuzkoako Foru Aldundia buru dela, ehizaren inguruan duen jokabidearen adierazgarri egokitza jo du Naturkonek.