Hiru urte pasatu dira Eguzkik salatu zuenetik Urumean, Maria Kristina eta Mundaizko zubien artean, sekulako hondakin-pila zegoela. Somierrak, komunak, bizikletak, garbigailuak… Guztira, 7 tona baino gehiago. 2023ko apirilean, Udaltzaingoak ezagutarazi zuen gizon bat atxilotu zuela, Urumean hondakinak pixkanaka baina etengabe botata, pilaketa harrigarri haren eragilea zelakoan. “Ingurumenaren aurkako delituagatik, Justiziak irmo jokatuko duela espero dut”, adierazi zuen Marisol Garmendiak, une hartan Donostiako Ekologia zinegotzia zenak. Geroztik, ordea, hogei hilabete baino gehiago pasatu dira, eta salaketa zertan gelditu zen ez dakigu. Zein da egoera? Salaketak aurrera egin du? Epaiketa egin da?

2023an, Beasaingo Udalak ibai-ertzeko baranden azpian zokaloak ipini zituen Igartza Oleta eta Errementari kaleetan. Joan den urrian, berriz, gauza bera egin du Jose Migel Iturriotz kalean. Jakina, zokalo horiek instalatzeko erabakia ez da kontu estetiko baten ondorio. Ezta gutxiago ere. Ingurumen-helburua duen neurria da: aire-bolada eta haizeak, herritarrek, batzuetan deskuiduz, baina gehienetan herriko kaleetan inolako lotsarik gabe botatzen dituzten plastiko eta hondakinak Oria ibaiaren ibilguraino arrastaka eramatea saihestea, bertako fauna eta flora kutsatuz.

2024ko apirilean, Kostaldeetako Zuzendaritza Nagusiak baimena eman zion Gipuzkoako Kostaldeetako Zerbitzu Periferikoari 1999ko apirilaren 27ko Ministro Aginduak onartutako mugaketa zuzentzeko espedientea hasteko. Mugaketa horrek 920 metroko tarte bati eragiten dio, Donostiako Loiola auzoan. Tarte hori bat dator Lurreko Armadaren kuartel militarrek okupatutako lurrekin; izan ere, 28/1988 Legean ezarritako zortasunak aplikatzetik salbuetsita zeuden, “defentsa nazionalari lotutako ondasun” deklaratu baitziren.

Duela berrogei urte, 1984ko abenduaren 6an zehazki, Unescok Urdaibai Biosferaren Erreserba izendatu zuen. Lau hamarkada geroago, bere egoera delikatua izatetik kezkagarria izatera igaro da, dramatikoa, ez esatearren. Paisaia natural batek jasan dezakeen arriskurik larriena du oinarri: turismo masifikatu baten inpaktua, bere eremurik sentikorrenean eraiki nahi den Guggenheim Museoa bezalako proiektu baten eskutik.

Ataungo Udalak, Eguzki Talde Ekologistarekin lankidetzan, joan den urriaren amaieran amaitutzat eman zuen Agauntza errekaren ondoko baranden sareta (xafla galbanizatu zulatuak) jartzeko instalazioa. Guztira, 200 metro jarri dira San Martin auzoan, errekastoan gora, egunero ikusten ditugun hondakinak, hala nola tabako-paketeen plastikoak, zigarrokinak,freskagarrien poteak etab., gehienetan inolako lotsarik gabe lurrera botatakoak, haizeak errekaren ibilgura eraman ez ditzan. Ingurumen zinegotzi Ion Fontenlak esan duenez, sareta horiek 2025. eta 2026. urteetan herriko baranda guztietan instalatuta egotea espero dute.

Itsasoan edota ibaietan iristen diren hondakin kopuru izugarriaren aurrean, hauek babesteko asmoz, Andoaingo Udala saretxoak jartzen hasi da, Eguzkik egindako eskaera eta aldarrikapen kanpainaren ostean. Udalak ekimenari jarraipena emateko asmoa duela baieztatu du.

GUGGENHEIM URDAIBAI STOP plataformak dei egiten die aurten berriro ere Busturialdeko herritarrei, baita eskualdea maite duten guztiei ere, larunbatean, urriak 19, Gernikako Pasealekutik 18:00etan abiatuko den manifestazioan parte hartzera.

Ostiralean, hilak 11, Urdaibaiko Guggenheim proiektua zertan den ezagutzeko aukera bikaina, zuzen-zuzenean Guggenheim Udaibai STOP! plataformaren kideen ahotik, gainera. Begi-bistatik galdu gabe urriaren 19an proiektu honen aurkako manifa deituta dagoela Gernikan. Itxura guztien arabera, mobilizazio gogoangarria izango da.

EOko taldeek (Gabierrota, Olibet-Etxe Berriak eta Erdialdea Auzo Elkarteak eta Eguzki kolektiboa) denbora asko daramate Papresa enpresaren inguruan bizi diren pertsonen eta ingurumenaren baldintzak hobetzeko beharrezko neurriak har daitezela aldarrikatzen. Eusko Jaurlaritzak Ingurumen Baimen Integratua izapidetu eta eman du kutsatzailea izan daitekeen enpresa horren jarduerarako, eta izapidetze horretan aipatutako taldeek banaka parte hartu dute, izapidetzearen faseen arabera, hasieran alegazioekin eta amaieran gora jotzeko errekurtsoekin.

Natura Leheneratzeko Legearen onarpena dela eta, Baso Biziak, Egurra eta Kandela baserritar ekintza, Denon Berdeguneak, Ekologistak Martxan eta Eguzki harremanetan egon gara, eta harreman horien ondorio da hemen aurkituko duzuen dokumentua, non Jaurlaritzari zuzendutako hainbat eskaera biltzen diren. Dokumentuarekiko atxikimendua emateko epe bat ireki da, printzipioz, irailaren 23ra arte.

Asteazkenean, hilaren 17an, berriz ere isurketa larria egin da Ondarroako portuan.
Isurketa hori karroaren inguruan gertatu da. Arrantza-ontzien konponketak, egokitzapenak eta pintaketak egiten diren tokia.
Egiten ari diren ikerketen emaitzen zain, esan dezakegu isurketa hori une horretan karroan igota zegoen arrantza-ontzi baten kroskoaren…

Joan den maiatzaren 24an, Ekologistak Martxan-ek eta Eguzkik salatu zuten Euskal Autonomia Erkidegoko Uraren Kontseiluak Busturialdeko ibaietan gutxieneko emari ekologikoa murriztea onartu zuela. Uztailaren 1ean, astelehenean, bi elkarteek gora jotzeko errekurtsoa aurkeztu zuten Oka Unitate Hidrologikoaren emari ekologikoen behin-behineko aldaketa onartzen duen Uraren Euskal Agentziako zuzendari nagusiaren 2024ko maiatzaren 27ko Ebazpenaren aurka. Bereziki azpimarratzekoa da “Oka UHren ibai-sare osoa Urdaibaiko Biosfera Erreserbaren barruan dagoela“.

Angula-arrantza profesionalizatzeko dekretua onartu zuen atzo Urkulluren gobernuak bere azken bileran. Dekretuaren bidez, Jaurlaritzak iskin egin nahi dio Europar Batasunak 2023ko urtarrilean angularen aisialdiko arrantzaren gainean ezarri zuen debekuari; izan ere, aisialdiko arrantza izan da azken urteotan Bizkaian eta Gipuzkoan indarrean egon den angula-arrantza mota bakarra. Debekua onartu izana kontseilari berriari zabalean egindako dejada da, zeren eta talde ekologistok dagoeneko dekretua bertan behera uzteko eskaera idazten ari baikara, kontseilari berriak, edozein dela ere, mahai gainean izan dezan kargua hartu bezain pronto. Kontseilari berriak aukera bikaina izango du erakusteko biodibertsitatea benetan aintzat hartzen duen ala diskurtsoak hanpatzeko erabiltzen diren bost duroko hitz potolo horietako bat baino ez den.

Maiatzaren 10ean Euskal Autonomia Erkidegoko Uraren Kontseiluaren bilkuran izan ondoren, Ekologistak Martxan-ek eta Eguzkik Busturialdeko ibaietan (Oka, Mape eta Golako) gutxieneko emari ekologikoa murriztea eta uraren kanona atzeraeraginezko izaerarekin ordaintzetik salbuestea onartu zela salatu zuten. Emari ekologikoa ibai batek bertan bizi den faunaren bizitza bermatzeko izan behar duen gutxieneko emaria da, baita ibilguaren eta ibaiertzetako landaredia ere. Busturialdean gutxieneko emari hori murrizteak, erregulartasunez bizi diren herritarrak hornitzeko arazoak baititu, biodibertsitatea mehatxatzen du argi eta garbi.

(Castellano) Este lunes 27 de mayo, la plataforma Guggenheim Urdaibai STOP realizará una conferencia en Donostia, con la participación de Eider Gotxi, a las 19’00h en la Casa de Cultura Okendo de Gros. Urdaibai constituye, como es sabido, un entorno de gran riqueza natural y cultural, declarado por la UNESCO como Reserva de la Biosfera en 1984. Ahora, con la construcción de 2 nuevas sedes del Museo Guggenheim que ocuparán el corazón de la Biosfera, pretenden convertir la reserva en zona de atracción de turismo de masas, provocando daños irreversibles en la misma. Y todo ello con dinero público. Por ello, llamamos a acudir a esta conferencia informativa sobre el contestado macroproyecto Guggenheim en Urdaibai.