Black Friday-tik irten berri gara, eta Gabonetan sartu gara, herritarrak berriro ere gainkontsumora edo kontsumismora bultzatuz, eta horrek berekin dakartza lurreko eta ozeanoko espazio naturalen gaineko presioa eta degradazioa, neurriz kanpoko emisioak, energia xahutzea, biodibertsitatea galtzea eta gure elikagai-laboreak bermatzen dituzten erleen eta beste polinizatzaile batzuen gainbehera, ehungintza-, kosmetikagintza- edo papergintza-bezalako industrien substantzia toxikoak, zeinak pertsonen eta ekosistemen osasuna erasotzen baitute, baso-soiltzea, kutsadura, baliabide naturalak behar ez den moduan erauztea, gizarte-desberdintasuna, lan-prekarietatea eta abar luze bat, gizakia eta gainerako izaki bizidunak hondamendira eta desagertzera eramanez.

Duela urtebete Tafallako Junkaleko Aintzira Natur Erreserbarako mehatxu berri baten berri eman genuen. Gaur egun, azpiegitura lineal ugari daude inguruan, eta horiek ingurumenean eragina dute, sortzen duten hesi-efektuagatik: goi-tentsioko linea elektrikoak, errepideak eta Abiadura Handiko Trenaren (AHT) obrak. Obrak egiten ari dira, eta, ondorioz, ekialdetik sartzen ari dira eremu babestuan, eta, azkenean, pasabiderako oztopoa sortzen da, azpiegitura hau bere luzera osoan hesituta baitago.

Aurtengo abenduaren 6an beteko dira berrogei urte UNESCOk bere M&B atalean Urdaibai Biosferaren Erreserba izendatu zuenetik, horren barruan Busturialdea historikoaren ia gehiena sartuz.
Zain Dezagun Urdaibai Auzo Elkarteak urteurren egokia dela deritzogu, berrogei urte honetan Erreserbaren bilakaera zein izan den eta egungo egora zertan den gogoeta ahalik eta zabalena, sakonena eta aberasgarriena bideratzeko.

Gabonetako datetara hurbiltzen ari gara, eta, horrekin batera, gure plazak eta kaleak apaintzen. Jende askorentzat hain bereziak diren jaiak ospatzera gonbidatzen duen errituala. Erosketak egitera animatzeko estrategia komertziala ere bai.
Bi gauza horiek, gustatu ala ez, oso finkatuta daude. Beraz, errespetatu egiten ditugu, eta legitimoak iruditzen zaizkigu, betiere moderazioz egiten badira. Ez egun hauetan ikusten dugun axolagabekeriarekin.

Gipuzkoako Batzar Nagusietako Kultura Batzordeak, EAJren, PSEren eta PPren aldeko botoekin, joan den ostiralean erabaki zuen Eusko Jaurlaritzari eskatzea “azter ditzala gure mendietako gailurretako gurutzeen osotasun materiala eta esanahia babesteko aukerak”. Adi: ez gurutze hau, hori edo hura babesteko aukerak, “gurutzeak” baizik. Gurutzeak babestu? Eta mendiak? Izan ere, hamaika dira gure mendietako biodibertsitate, paisaia eta, oro har, ondarea mehatxatzen dituzten proiektuak. Gauzak horrela, Batzar Nagusiak zerbait babesteko eskatzen hasiko dira eta… gurutzeak? Gure ustez garbi dago tontorretan dauden elementu ez-naturalak soildu egin behar direla.

Ataungo Udalak, Eguzki Talde Ekologistarekin lankidetzan, joan den urriaren amaieran amaitutzat eman zuen Agauntza errekaren ondoko baranden sareta (xafla galbanizatu zulatuak) jartzeko instalazioa. Guztira, 200 metro jarri dira San Martin auzoan, errekastoan gora, egunero ikusten ditugun hondakinak, hala nola tabako-paketeen plastikoak, zigarrokinak,freskagarrien poteak etab., gehienetan inolako lotsarik gabe lurrera botatakoak, haizeak errekaren ibilgura eraman ez ditzan. Ingurumen zinegotzi Ion Fontenlak esan duenez, sareta horiek 2025. eta 2026. urteetan herriko baranda guztietan instalatuta egotea espero dute.

Duela gutxi, Eusko Jaurlaritzak jendaurrean jarri du Otsoaren Kudeaketa Plana. Plan honen helburua da otsoaren gaineko mehatxuak ezabatzea, haren biziraupena ziurtatzea, populazioen berreskurapena eta kontserbazioa sustatzea, eta haren habitatak babestea eta mantentzea. Hori guztia, eta Europako Batzordearen xedapenei jarraiki, kontserbazio-egoera ona lortzeko eta otsoa abeltzaintza estentsiboarekin eta landa-ingurunean garatutako beste jarduera batzuekin bateragarria izateko. Eguzkiren ustez, Kudeaketa Plana eta haren neurriak, oro har, abeltzaintza-sektorerako soilik diseinatutako plan gisa taxutzen dira, eta ez Babes Araubideko Basaespezieen Zerrendan jasotako espezie mehatxatu bat kudeatzeko. Beraz, eta tamalez, desoreka nabarmena dago Kudeaketa Planaren xedearen eta proposatutako neurrien artean.

2024-2025eko denboraldian angula-arrantzaren hainbat alderdi –tartean lizentzia-banaketa– arautzen dituen ebazpenaren aurka Mutriku Natur Taldeak eta Eguzkik jarritako helegiteak atzera bota ditu Eusko Jaurlaritzak. Espero genuen arren, erabaki larria da, horrek esan nahi baitu hemendik egun batzuetara berriz ere angulak arrantzatu ahal izango direla Bizkaiko eta Gipuzkoako errioetan. Eta ez da begi-bistatik galdu behar espeziea, adituen esanetan, “segurtasun-muga biologikoetatik kanpo” dagoela, “egoera kritikoan”.

Itsasoan edota ibaietan iristen diren hondakin kopuru izugarriaren aurrean, hauek babesteko asmoz, Andoaingo Udala saretxoak jartzen hasi da, Eguzkik egindako eskaera eta aldarrikapen kanpainaren ostean. Udalak ekimenari jarraipena emateko asmoa duela baieztatu du.