Eguzki talde ekologista eta antinuklearraren ustez, energiaren edo industriaren arloan gaitasun aitortua duten pertsonak egon daitezkeen arren, izendapen hori bateraezina da oligopolio energetikoari lotutakoetan.
Eusko Jaurlaritzak Energiaren Euskal Erakundea (EEE) sortu zuen 1982an, eta energia-politika baten oinarriak ezarri zituen. Zehazkiago, EEEren egitekoa da Euskadiko Energia Estrategiak proposatzea, hornidura-bermearen, kostuen lehiakortasunaren, jasangarritasunaren eta garapen teknologikoaren irizpideen arabera, eta, halaber, estrategia horien garapenean aktiboki parte hartzea eta estrategia horietan zehaztutako helburuak lortzen laguntzea.
Harrezkero, EEE energia-agentzia arduratu da proiektuak eta ekimenak garatzeaz, Jaurlaritzak zehaztutako politiken ildotik.
Azaroaren 24ko 9/1982 Legeak «Energiaren Euskal Erakundea» sortu zuen izaera publikoko erakunde gisa, nortasun juridikoarekin eta autonomia administratibo eta ekonomikoarekin. Sortu zenean, Lemonizko Zentral Nuklearra Kudeatzeko Sozietatea, S.A. eta Euskadiko Gas Baltzua, S.A. bateratu eta integratu ziren, bai eta Energia eta Meategiak Aurrezteko eta Garatzeko Zentroa ere.
EEEren artezkaritza-organoak honako hauek dira: lehendakaria/sailburua eta Zuzendaritza Kontseilua, Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa ordezkatzen duten bost kontseilarik, erakundearen mendeko erakundeetako lehendakariek eta energiaren edo industriaren arloan gaitasun aitortua duten pertsonen artean izendatutako beste bost kontseilarik osatua.
Zortzigarren c) artikuluan aipatutako kontseilari horiek izendatzeko, aldez aurretik Legebiltzarrak onartu beharko du, Batzorde eskudunaren bitartez, eta baliozkotasunez osatuta geratuko da izendatutako kontseilariekin, baita onespenik gabe ere; hau da, legebiltzarrak onartzen ez badu, izendapen jainkotiar bidez edo hatzez izendatuta geratuko dira, eta, beraz, ez liokete administrazio-karguari erantzungo aditu gisa, eta EEEren erabakietan inpartzialtasuna konprometituko lukete, administrazio publiko gisa.
Energia-enpresa pribatu handiekin lotura zuzena edo zeharkakoa duten pertsonek ezin dute objektibotasun materialarekin jardun, eta ez dute parte hartu behar edo ez dute proiektuetako izendapenik egin behar; izan ere, kargu edo izendapen horrek EEEren inplikazioa dakar enpresetara eta erakundeetara, eta, beraz, baliteke lanpostu publiko pribatuak kooptatzen aritzea administrazioaren printzipio gidariak errespetatu gabe, ez eta sektore publikoko administrazio edo erakunde ororen interes orokorra defendatzeko jardun objektibo eta inpartziala errespetatu gabe ere.
Interes-gatazka orok edo balizko loturaren, mendekotasunaren edo objektibotasun-galeraren ondoriozko gatazka orok baliogabetu egiten du beste ikuspegi bat eta araudia eta herritarrak errespetatzea eskatzen duen lanpostu batean izendatua izateko gaitasun teknikoa, energia-ekoizpena babesten edo zuzentzen duenaren uztarririk gabe, eta botere ekonomikotik independentea den kudeaketa- eta zuzendaritza-eredu politiko eta administratibo bat ezarriz, interes orokorra, objektiboa eta merkatutik askea defendatuko duena.
Eguzkik gizarte-eskubideak galtzea eta organo publikoak oligopolio energetikoaren esku edo irizpide pribatuen edo interes eta aginduen edo mendekotasunaren pean entregatzea dakarten ahalegin edo jarduera guztiak salatzen ditu, eta, bereziki, EAEn Petronor eta Iberdrolarenak, horiek baitira etekin ekonomikoa bilatzeko eredu kapitalistaren adibide handiak.
Era berean, kargu eta organo publikoen kontrol politiko egokia dela eta, izendapen horiek ez dira Legebiltzarraren isiltasunez egin behar, baizik eta jendaurrean jarri, merezimenduak azaldu edo arlo horretako eskumen-gaitasun teknikoa eta balio pertsonalak eta zerbitzu publikokoak baloratu ondoren.
Horregatik, Eguzkik Iñigo Ansolari (EEE) eskatu dio erantzun diezaiola ea bere erakundea lanean ari den ezarritako helburu nagusia betetzeko, hau da, 2016-2030 bitartean 1.250.000 tep aurreztea urtean, hau da, % 17 aurreztea 2030ean (Euskadiko Energia Estrategiaren 3E2030 helburuak).
Era berean, egokia litzateke EAEko administrazio publikoaren konpromiso eredugarri bat sustatzea, instalazioetan energia-kontsumoa 10 urtetan % 25 murrizteko (2016-2026), eta klima-aldaketa arintzen laguntzea, berotegi-efektuko gasen urteko 3 Mt murriztuz.
Ondorioz, Eguzkik eskatzen du interes-gatazka horren aurrean EEEko Zuzendaritzako sailburuak Petronor edo Iberdrola bezalako enpresetatik kanpo egon daitezela, eta erakunde publiko horretako Zuzendaritzak berak erantzun ditzala energia primarioa aurrezteko jarduerak, euskal administrazio publikoaren konpromiso eredugarria lortzea bere instalazioetako energia-kontsumoa 10 urtetan % 25 murrizteko (2016-2026), eta berotegi-efektuko gasen urteko 3 Mt murrizteko.
Gasteiz, 2023ko apirilaren 30a.