Eguzkik Urola ibaitik jasotako eta 2022ko abenduan Juin kalean erakusgai jarritako zaborrak, Azkoitiko Udalaren gezurrak salatzeko.
Hil honen erdialdean, Azkoitiko Udalak kontratatutako enpresa batek garbiketa lanak egin ditu Urola ibaian, 3,3 kilometro inguruko hedaduran. Udalak hainbat hedabidetara bidalitako oharrean adierazten denez, “argazkietan ikusten den moduan, jasotako hondakin kopurua esanguratsua da. Horrek hausnarketa eskatzen du, ibaira edozer botatzea onartezina delako”.
Eguzkin, behean azalduko ditugun aurrekarietara joz, garbiketa horri buruz egiten dugun hausnarketa da ez dela egin Urola ibaiaren egoera tamalgarrian pentsatuz. Ibaiaren garbiketak benetan kezkatzen bazaio, zergatik ez zuen iaz egin, zonalde berean tona batzuk zabor gehiago zeudenean, eta udalak horretarako diru-partida bat bideratuta zeukanean?
Horregatik, eta zalantzarik gabe, garbiketa horren helburua da iritzi publikoan eragitea, eta, horrela, kapital politikoa, prestigioa berreskuratzea edo Udal Gobernuaren irudia hobetzea saiatzea da, gure erakundeak 2022ko abenduaren erdialdean egindako salaketaren aurrean. Udalari salatu genun “gezurra” esateagatik, “ingurumen desafekzioagatik” eta erakunde demokratiko batek oinarri izan behar duen “Kode Etikoa eta Gobernu Onerako Kodea” ez betetzeagatik.
Izan ere, horrek ez du oso leku onean uzten erakunde publiko bati. Hona hemen gure saleketa:
Azkoitiko Udala, ibai garbiketa, ingurumena eta bere gezurrak – Eguzki Talde Ekologista
Iritzi publikoan eragiten saiatzea ez da berria Udalaren aldetik. Bestela, zergatik hitzartu zuen Udal Gobernuak iazko aurrekontuetarako oposizioarekin partida bana, bat zaborrak kentzeko eta beste bat prebentzio-neurriak (saretak) jartzeko, ez zituela beteko jakinda? Eta zergatik esan zigun Udalak urtarrileko udal aldizkarian “aurten diru gehiago bideratu dugula ibaia garbitzeko”? Zertarako hitzartu zituzten partida horiek eta gezurra argitaratu? Helburua argia zen, iritzi publikoa manipulatzea egia ez zen zerbait sinetsaraziz eta, bide batez, gezurra bere onerako erabiliz. Jokaldia ezin hobea zen, baina benetan gaizki atera zitzaien.
Gure ibaiak “zabortegi bihurtzea pentsaezina” dela esaten duenean, zera esan, besterik gabe, baliabide natural hau bere zaborrontzi partikularra erabiltzea hainbeste gustatzen zaienei beren hausnarketa egin dietela; beren zaborrak botata erantzun dute. Eta hori gertatuko da iristen zaien mezua kontzientzien eta, kasu honetan bezala, “hausnarketen” zain gaudela denean, mezuak beste bat izan beharko lukeenean, zalantzarik gabe.
Ibaiari 20 minutu baino ez dizkiogu eskaini (denbora barregarria, egunero kaleak garbitzen ematen denarekin alderatuz gero), Altzibar auzoko egurrezko zubitik Trino de Uria auzoraino. Aspaldi salatu genuen administrazio eskudunen aurrean etxebizitza batzuetatik zaborrak isurtzen direla ibaira. Kezkatzen gaituena ez da bakarrik ez direla erretiratzen, baizik eta ibaian behera eramaten dituztela. Isuriren batek zerbait “ona” badu, frogak uzten dituela da. Lehenago edo geroago, hondakinak agerian uzten du zer etxebizitza-blokek isurtzen duen. Informazio hori daukagunean, mila modutan jardun daiteke. Baina arazoa da ez dela ezer egiten ari berria ez den arazo bat konpontzeko, zoritxarrez urte asko baitaramatza gure artean. Gogoratu nahi dugu legeak ezartzen duena bezain erantzulea dela konpontzeko ezer egiten ez duena.
Guk ez dugu ibaiari inolako jarraipenik egiteko edo zaborrak kentzeko betebeharrik, ezta konponbiderik proposatzeko ere, geure borondatez egiten dugu. Kontrakoa gertatzen da erakunde eskudunekin, haientzat ez dago balio duen borondaterik, bai, ordea, irtenbideak bilatzeko betebeharra. Eguzkik gertaera horiek publikoki salatzea erabakitzen duenean, uste dugu bati baino gehiagori atentzioa emango diola. Urola ibaitik ez ditugulako 10 edo 20 hondakin erretiratu, gaur egun jasotako hondakinak ehunka direlako.
Iazko abenduaren amaieran salaketa jarri genuen Arartekoaren aurrean (herriaren defendatzailea). Zehazki, ingurumenari buruzko informazioa jasotzeko eskubidea urratzeagatik, Azkoitiko Udalak Eguzkik egindako eskaera ukatu baitzuen. Araudietan lehen aldiz Aarhuseko hitzarmenean jasotako eskubide bati buruz ari gara, 1998. urtean. Legeak betetzea denei dagokie, baina, batez ere, erakunde publikoei, eta eredu izan behar dute betebehar horretan.
Ez dakiguna da Udalak horretaz guztiaz hausnartu duen ala ez. Espero dezagun baietz eta konturatzea jokabide horiek ez diotela gizarteari laguntzen jarduera politikoaren benetako balio positiboa hautematen, eta, horrez gain, haren irudia eta horretan aritzen diren pertsonena hondatzen dutela.
Horregatik, erakunde honek espero du beharrezkoa ez izatea Udal hau berriro salatzea gezurretan aritzeagatik, Kode Etikoa eta Gobernu Onarena ez betetzeagatik, ez eta Ararteko aurrean salatu behar izatea hain funtsezkoa den eskubide baten urraketa, informazioarena, alegia.
Eguzki, 2023ko apirila.
