Hauetako edozein egunetan Plaiaundiko Parke Ekologikora hurbiltzen denak gunearen narriadura zantzu argiak ikusiko ditu. Deigarria da hainbat puntutan egurrezko hesiaren narriadura, baina hori tokia kontserbatzeko eskumena duten administrazioen utzikeriaren erakusgarri baino ez da, eta habitat-degradaziorik kaltegarriena eta larriena ezkutatzen du, bertan bizi diren espezieen kaltetan, hori izanik Txingudi eremuaren eta haren babesaren arrazoia.
Parkeko altzariek gutxieneko mantenua behar dute, eta ez da behar bezain maiz egiten, baina ez dira Natura 2000 Sarea espazio gisa zaindu beharreko funtsezko balioen zati (KBE eta HBBE); balio horiek narriadura larriagoa eta kezkagarriagoa jasaten ari dira, baina bisitariek ez dute hain erraz ikusten.
Zaintza gabeziak eta Erabilera Publikoaren Planaren onarpenean izandako atzerapenak ekintza bandalikoen mende uzten dute Plaiaundi eta Jaitzubia, eta ekintza horiek, batzuen errespetu eta kontzientzia faltarekin eta kirol-instalazioen konpondu gabeko birkokatzeak eragindako inpaktu negatiboekin batera, gune babestua babesteko koktel kaltegarri bat osatzen dute.
Ez da arraroa koipuak edo beren gorotzak ikustea, baina arazoa ez da higuina sor dezaketela, benetako arazoa da espezie exotiko inbaditzaile (EEI) bat dela, beste asko bezala (animaliak eta landareak) kontrolik gabea, estuarioaren ekologian eragiten ari direnak. Espezie inbaditzaile horiek ez dute arreta gehiegi erakartzen, eta, are gehiago, batzuk atseginak izan daitezke begien aurrean.
Plaiaundi bere jatorrizko potentzial ekologikora hurbildu ahal izateko sistema artifizialez hornitu behar izan zen, bere hedadura txikia zela eta. Sistemak, uhateek, barne-urmaeletako mareen fluxua erregulatu eta konpentsatu beharko luketenak, urteak daramatza pixkanaka hondatzen, eta horrek murriztu egiten du faunaren harrera-funtzioa, bereziki hegazti urtar migratzaile eta bertakoena. Zenbait hegaztik parkeko bidezidorrekiko lasaitasuna zaintzeko urmaeletan sortu ziren landare-pantailen kudeaketa ezagatik, bertan lehorreratzen diren hegaztien lasaitasuna murrizten duten elementu bihurtu dira, batzuetan ur-xaflara jaistea eragotziz.
Bestalde, Txingudi-Bidasoa KBE eta HBBErako Jardueren eta Neurrien Dokumentuan jasotako konpromisoak ez betetzeak urrun uzten du habitaten eta espezieen aldeko egoera lortzeko helburua. Zer ingurumen-hezkuntza koherente garatu daiteke Txingudin gure administrazioek ingurumen-balio eta -aberastasun horiek babesteko duten interesik eza agerian geratzen denean?
Arazo-piloa, babesgunea narriatzen ari dena, gaian esku hartzen ez duten administrazio eskudunen pasibotasun justifikaezinaren aurrean.
Monthly Archives: septiembre 2020
Linea elektrikoetan hegaztien heriotzak eragozteko baliabideak eskatu ditu Eguzkik
Eper-arrano bat linea elektriko batean hilik. Argazkia: SOS Tendidos Eléctricos.
Hegaztientzat arriskutsuenak izan daitezkeen linea elektrikoen segimendu eta identifikazioan espezializatutako basozain talde bana sortzeko eta baliabidez ondo hornitzeko eskatu die Eguzkik EAEko diputazioei.
Talde espezializatu hauen sorrera guztiz bat etorriko litzateke Estatuko Fiskaltza Nagusiak iazko abuztuan autonomia-erkidegoei igorri zien ofizioarekin. Ofizio hartan, Fiskaltzak gogorazi zien abuztuaren 29ko 1432/2008 Errege Dekretuak konpainia elektrikoak lineak egokitzera behartzen dituela, hegaztien elektrokuzio- edo talka-arriskua gutxitzeko. Hala ere, konpainiek Dekretua betetzeari behin eta berriz uko egin diote. Gauzak horrela, Fiskaltza Nagusiak autonomia-erkidegoei zigorrak ezartzeko eskatzen zien, baita elektrokutatutako hegaztien kasu guztiak Fiskaltzari berari pasatzeko ere, ingurumenaren aurkako delituak izan daitezkeelako. Halaber, ofizio hartan, Fiskaltzak basozainen lana bikaintzat jo eta haien baliabideak hobetzea eskatu zuen.
Ingurumen-arazo larri bezain ezezagun bat
Hegaztientzat, batez ere harraparientzat, latza da linea elektrikoen arazoa; pozoien, tiroen edo auto-istripuen baino are latzagoa. Arestian aipatutako 1432/2008 Errege Dekretuak berak hegazti harrapariak kontserbatzeko arazo nagusitzat jotzen du.
Iazko irailean Anoetan, linea elektriko baten, hilik aurkitutako zikoina.
Trantsizio Ekologikoko Ministerioaren arabera, babestutako 33.000 harrapari baino gehiago hiltzen dira urtero Estatuan, linea elektrikoetan. Baina Ministerioaren datuak motz geratzen dira beste iturri batzuei erreparatzen badiegu. Esaterako, Fundación de Amigos del Águila Imperialek Fundación Banco Santanderrekin landiketzan orain dela gutxi egin duen ikerketa baten arabera, Espainiako Estatuan urtero 192.000 eta 337.000 hegazti bitartean hiltzen dira linea elektrikoetan.
Eta Euskal Herrian? Ez dago datu zehatzik. Baina estrapolazio sinple batek agerian uzten du ingurumen-arazo handi baten aurrean gaudela, eta ez zaiola erantzun egokirik ematen ari. Ezkutatuta dago, besteak beste, administrazioek ez diotelako behar besteko baliabiderik dedikatzen. Horra gure proposamenaren zergatia.
Eusko Jaurlaritzaren eta Iberdrolaren arteko hitzarmena
Arestian esan bezala, 1432/2008 Errege Dekretuak arauak ezarri zituen konpainia elektrikoek lineak egokitzeko. Konpainiek, ordea, Dekretua betetzeari uko egin diote urtetan, harik eta ingurumenaren aurkako delitua egiteagatik sententzia batzuk iristen hasi diren arte.
Testuinguru honetan, 2019ko urtarrilean, Eusko Jaurlaritzaren Ingurumen Sailak eta Iberdrolak linea elektrikoak egokitzeko hitzarmen bat izenpetu zuten.
Eguzkiren iritziz, hitzarmena oso atzeratuta dator eta eskasegia da. Oso atzeratuta dator, Dekretua onartu zenetik hamar urte luze pasatu direlako. Eskasegia da, berriz, hitzarmenaren arabera, Iberdrolak goi-tentsiko 250 dorre egokituko dituelako urtero datozen hiru urteetan. Alabaina, Ingurumen Sailak egin duen inbentarioaren arabera, egokitu beharreko 7.000 dorre daude EAEko inguru ahuletan, alegia, mehatxupean dauden hegaztiak igaro, ugaldu, elikatu eta kontzentratzen diren eremuetan. Beraz, hiruko erregela egin bezain pronto konturatuko gara arazoa ez dela soilik dorreak egokitzen oso berandu hasiko direla, baizik eta erritmoa bizkortu ezean 28 urte itxaron beharko ditugula 2008ko Dekretua beteta ikusi arte. Tira, 28 baino gehiago, hitzarmenean bertan Ingurumen Sailaren inbentarioa osatu beharra dagoela esaten baita. Beraz, hitzarmena eskasegia da, argi eta garbi.
EGUZKI, 2020ko iraila
Isuri kutsatzaile berri bat Ibaetako errekan, oraingoan, ur beltzekin
Ibaetako errekak edo, hobeto esan, Ibaetako estoldak mota askotako isuri kutsatzaileak jasotzen ditu. Ezagutzen dugun azkena ostegun eta ostiralean atzeman genuen. Itsasgorarekin batera, urek kolore marroi ikusgarria hartu zuten eta jatorri fekaleko kiratsa zerien.
Kolore marroia adierazgarria da, baina are adierazgarriagoa zen kiratsa.
Gure iritziz, isuri honen sorburu bakarra Olaraingo ponpa-etxean matxura bat izan daiteke. Nolanahi ere, azalpen publiko bat eskatzen diogu Añarbeko Urak-i.
Halaber, Donostiako Udalari isurketaren arrazoiak argitzeko interesa erasku dezala eskatzen diogu. Izan ere, Ibaetako errekako ur beltz horiek guztiek itsasoan amaitu zuten, itsasbeherarekin batera. Tximistarriko kolektoretik atera eta Ondarretako bainu-uren kalitatea arriskuan jarri zuten. Litekeena da bainulariei larunbatean eragitea.
Zoritxarrez, Ondarretan sarri izaten da txarra uraren kalitatea. Askotan ez dira arrazoiak ezagutzen, baina kasu honetan ur beltzen jatorria argi dagoela dirudi.
Eguzkitik isurketa horren zergatiaren azalpen publikoa eskatzen dugu.
Tamalez, bainatzeko uren kalitatearen analisiak astelehenetan baino ez dira egiten, eta, beraz, ia 72 ordu igaro ondoren, litekeena da jada isurketaren arrastorik ez atzematea.
EGUZKI, 2020ko iraila
Eguzkik eta Oreretako zenbait auzok gardentasun eza salatu dute Esnabideko hirigintza-garapenean
Aurtengo ekainaren 19an, EGUZKI talde ekologistak, alde batetik, eta Beraun, Galtzaraborda eta Kaputxinoak auzoetako bizilagunek (180 sinadura baino gehiagorekin), bestetik, alegazio bat aurkeztu genuen Esnabideko Xehetasun Azterlana onartzeko espedientean, Plan Orokorraren Berrikuspena egin arte kudeaketa- eta antolamendu-dokumentu ororen izapidetzea eteteko eskatuz. Komeni da gogoraraztea Errenteriako Udalak plan hori berrikusi behar zuela 2012an, hau da, 8 urteko atzerapena daramagula (onartutako Plan Orokorraren indarraldia ere 8 urtekoa zen) plangintza herritarren benetako beharretara egokitzeko.
Ekainaren 19az geroztik, Udalaren aldetik albisteren baten zain egon gara, eta abuztuaren 19an, 2 hilabete geroago, jakinarazpen bat jaso dugu posta ziurtatuz, non esaten baita, uztailaren 20ko osoko bilkuran “aho batez” onartu zela Xehetasun Azterlana. Erabaki horren aurretik, Azterlana idatzi dutenek txostena egin dute, aurkeztutako alegazioak ezesteko. Zer esan lezakete haiek? Udal teknikariak bat datoz txostenarekin uztailaren 6ko txostenean, eta, ondoren, uztailaren 13an, gai hori aztertu eta onartu zen Lurralde Batzordean.
Gaiaren muinean sartu gabe, egiaztatu da zenbait kudeaketa egin direla, baina ez dugu horiei buruzko informaziorik izan. Gardentasunik ezaren erakusgarri argia da, eta badirudi, onarpena bezala, Udalbatza osoak aho batez onartu duela. Are gehiago, organo baten (osoko bilkura) ekitaldi batean, “normaltasun berri” honetara arte jendearentzat irekia zena.
Gauzak gaizki doazkigu, baldin eta uste badute nahitaez GAOn argitaratzen diren erabakiak jakinaraztea gardentasunaren sinonimoa dela. Erabakiak hartu aurretik herritarren parte-hartzea ahalbidetzea eta bultzatzea da benetako gardentasun-ariketa. Jarrera horiek, teorian, talde politiko guztiek defendatzen dituzte, baina aldez aurretik hartutako erabakia duten gaietan, kasu honetan bezala, ez dira kontuan hartzen.
Ekainaren 30ean aurkeztu genuen idazkiari noiz erantzungo zain gaude oraindik. Idazki horretan, besteak beste, eremu horretan lizentziarik gabeko lanak egitearen inguruan egin ziren edo egitea aurreikusi ziren ekintzak ezagutzea eskatu genuen. Lan horiek EGUZKIk SEO Bird Lifekin batera salatu zituen 2020ko ekainaren 17an.
Faunaren aurkako isileko tiroak Oiartzun ibaian
Iztieta auzoko (Errenteria) Oiartzun ibaiaren ibaiertzeko bizilagunek jakinarazi digutenez, ez da lehen aldia habitat horretan dauden espezieen ale bat tiroz hiltzen dela ikusten dutena. Eman dizkiguten argazkietan eta bideoan egiazta daiteke eman diguten informazioa fidagarria dela. Hala ere, badirudi gertakari horiek Ertzaintzaren eta Udaltzaingoaren esku jarri direla, eta, beraz, gai hori argitzeko zain gaude, eta egilea edo egileak identifikatzen badira, modu eredugarrian jardun daitezela espero dugu. Salaketa formalik ez badago, gertakari horiek ezagututa ofizioz jardutea eskatzen dugu publikoki.
Aurreko kasuaren ebazpena edozein izanda ere, eta denboran zehar errepikatzen den jarrera dela egiaztatuta, gure taldeak administrazio eskudunari edo eskudunei eskatzen die jarraipen zehatzagoa egin dezatela eta beharrezko bitartekoak jar ditzatela habitat horretan dauden espezie gehiago (kaioak, ahateak, ubarroiak) hil ez daitezen eta, horrela, ingurumenaren aurkako deliturik egin ez dadin.
Zer ari da gertatzen gure mendietan?
Radiata Pinuetan onddo marroiak sortzen dituen gaixotasuna dela eta, Bizkaian zonalde askotan eta Gipuzkoan, era masiboan ari dira pinuak mozten. Ehundaka hektarea. Horrek ingurumenaren eta paisaiaren gaineko eragin larria du. Zonalde hauetan eta ez kasualitatez, zuhaitzen guztizkoaren %80 baino gehiago da aloktonoa.
Hain zuzen, zentrimetro bateko lur-zatiak ehundaka urte behar ditu eratzeko; ondorioz, beharrezkoa da hori babestea eta higadura saihestea. Malda handiko hegaletan pistak irekitzeko makineria astuna erabiltzeak, lurraren mugimendu handiak eragiten ditu eta horiek ,era berean, higadura prozesu larriak sortzen dituzten ur-fluxuak eragiten dituzte.
Kontuan hartu behar da lurra ekosistema konplexunetariko bat dela eta biodibertsitatearen laurden bat du. Baso-lurzoruaren soilik metro karratu batean ornogabeen 1000 espezie baino gehiago aurki daitezke. Horrez gain, klima-aldaketari aurre egiten eta klima-aldaketara egokitzen laguntzen du, karbonoaren zikloan funtsezko egitekoa baitu, karbonoa harrapatuz eta berotegi-efektuko gasen emisioak murriztuz. Berez, karbono organiko gehiena lurzoruan biltegiratzen da. Lurzoruaren azaleko geruzan dago materia organiko gehiena, eta hori funtsezkoa da airea, hezetasuna eta elikagaiak gordetzeko.
Gainera, higaduraren ondorioak areagotu egingo dira datozen hamarkadetan, klima-aldaketak penintsulako desertizazio-prozesuak areagotzen baititu. Beraz, beharrezkoa da, lurzoruaren emankortasuna errespetatuko duen basogintzaren alde egin behar da.
Hala ere, Pinus Radiataren alternatiba gisa eukaliptoak ari dira landatzen. Biodibertsitatearentzako mehatxua dira, baso-espezie exotikoa eta epe laburrekoa baita (12 urte inguru), eta horren kudeaketak kalteak baino ez ditu eragiten ingurumenean, lurzoruan, ekosistemetan, faunan eta paisaian, ur asko kontsumitzen baitu eta basoetako suteak errazten baititu. Horrez gain, horren kudeaketa intentsiboak arraseko mozketa egitea eskatzen du, higadura eta lurzoruaren galera eraginez.
Eukaliptoen landaketek eragindako kalteak eta kopuruan eta azaleran izan duten hazkunde handia gorabehera, gaur egun aldundiek ez dute arazo horri aurre egiteko inolako araudirik garatu. Era berean, ez dago plangintzarik monolaborantza hori lur publikoetatik kentzeko. Portugalen landatzea debekatuta dago, Galizian mugak jartzen ari dira, eta Estatu-mailan ere zientzialariek espezie inbaditzaile gisa kontuan hartzea proposatu dute.
Habitat-ak suntsitzea, zatitzea eta espezie inbaditzaileak sartzea dira gure baso autoktonoen biodibertsitatearen mehatxu nagusietako batzuk.
Gipuzkoako eta Bizkaiko Mendi Publikoko baso-azaleraren zatirik handiena udalei dagokie, eta, normalean, kudeaketa Aldundiari uzten diote.
Lurraldean, bertoko basoen azalera handitu behar da. Bere biodibertsitatea bermatuz eta azalera handituz, kontserbazio eta jolas funtzioak bete ditzaten, merkatuan balio handia duten aritza, gereziondoa, gaztainondoa edota pagondoa bezalako bertoko espezieen kalitatezko egurraren produkzioarekiko apostua eginez.
Arrazoi hauek kontutan hartuz, Foru Aldundien aldetik laguntza- ildo zehatzak ezartzea proposatzen dugu, lursail pribatuentzat baso-laguntza berriak sortuz, eta biodibertsitatea babestuz eta higadura ekidituz baso-kudeaketa pribatu jasangarria sustatzeko beharrezkoak diren tresna eta laguntzak emanez.
Goi-mailako balio ekologikodun basoen kontserbazio eta birsorkuntzarako diru laguntzak areagotu eta hobetu beharko lirateke: %50-%60 baino aldapa gogorragoa duten lursailetan higidura prozesuak sortzen ez dituzten egur erauzketa teknikentzat diru-laguntzak emonaz, erriberako landaretza berreskuratuz eta mantenduz, ibai edo errekaren ibilguaren alde bietara 20 metrorarte erriberako basoa berriztatuz, eta baita ibai edo errekaren ubidearen alde bietara gaur eguneko 5 metroetatik 8 metrotara lursail pribatu guztietan, lur-eremu hauek kontserbazio lursail bilakatuz.
Baita ere, boluntariotzaren bidez lur-eremuen zainketan edo sentzibilizazio eta ingurugiro heziketan diharduten erakundeentzat, baso autoktonoen sorrera bideratzeko diru-laguntza ildo bat eratzea.
Honetaz gain, Eguzkitik landa eremuko lurjabeei eskatzen diegu, honelako zuhaitz espezieak, ingurumenerako kaltegarriak direnak, eukaliptoa esate baterako, alde batera utzi ditzatela. Diru iturri azkarretan soilik pentsatzeari utzi eta bere lurraren emankortasuna eta ingurumen kalteak ere baloratuz. Bestalde, Aldundiari azken hamarkadetan zehar eman den baso politika negargarria eta zuraren sektoreko lobby pribatuen esku egon dena berbideratzen jarrai dezala eskatzen diogu.
