Tafallako Juncaleko aintzira babestutako eremu naturala da, Kontserbazio Bereziko Eremu eta Erreserba Natural gisa. Eta hau halaxe da bertan aurki ditzakegun animalia espezie ugariei esker, besteak beste, koartza eta mirotz espezieak. Bi kasuetan, inguruan habiak egiten dituzten espezieak dira, eta tamaina txikiagoko beste espezie batzuekin batera bizi dira, batez ere anfibioekin. Zenbait hegazti migratzailek ere erabiltzen dute aintzira, eta uretako ugaztunek ere bisitatzen dute, igarabak eta bisoi europarrak, esaterako. Hori guztia lezkadiez eta fenalarrez osatutako aintzira-ekosistema garrantzitsu bati esker.
Hala ere, eta jarraian ikusiko dugun bezala, aintziraren ingurumen-balioa eta biodibertsitatea desagertzeko arriskuan daude. Horren arrazoia da, besteak beste, bere eragin eremuan azpiegitura handiak eraikitzea baimentzen ari direla.
Jarraian agertzen den irudian, IDENA Nafarroako Gobernuaren plataforma geografikotik ateratakoan, gaur egun dauden edo eraikitzen ari diren azpiegitura nagusiak ikusten dira: Orkoien eta Tafalla arteko 220 KVko goi-tentsioko linea elektrikoa, Castejón eta Muruarte arteko 400 KVko beste goi-tentsio linea bat, Nafarroako Ubidea (puntu honetan lurpetik igarotzen dena), Tafalla eta Miranda de Arga arteko errepidea, edo Abiadura Handiko Trena (AHT), zeinaren obrak hasita baitaude eta KBEko lur babestuan sartzen baitira. Horri gehitu behar zaizkio aipatutakoak baino txikiagoak diren beste linea elektriko batzuk, eta beste azpiegiturak batzuk ere bai.
Azpiegitura horiek guztiek ezaugarri bat dute: azpiegitura linealak dira, kilometro askotatik igarotzen direnak, eta faunaren mugimenduari hesi-efektua eragiten diotenak, modu batera edo bestera. Eta horietako batzuetan hesi-efektua oso nabarmena da, AHTaren eraikuntza osatu eta martxan jarriko bada gerta daitekeen bezala. Hesi handi batek mugatuko ditu AHTaren bi ertzak, aintziratik metro gutxira eta babestutako espazioaren barruan.
AHTaren etorkizuneko presentziari gehitu beharko litzaioke Castejón eta Muruarte arteko goi-tentsioko linea aintziratik are gertuago pasako dela. Izan ere, 2015ean linea horren trazadura aldatzeko baimena eman zen, AHTa igaro ahal izateko. Bere garaian alegatu genuen bezala, aldaketa horren ondorioz 400 kV-ko goi-tentsioko linea hori gehiago hurbilduko da, aintziratik 500 metro ingurura geratuko delarik.
Gainera, duela gutxi jakin dugu Juncaleko aintzirari eragiten dion beste proiektu bat dagoela. 21,75 MWko eguzki-poligono fotovoltaiko bat da, 40,37 hektareako azalera hartzen duena. Aintzira babesten duen KBEaren mendebaldeko ertzean kokatuko litzateke.
Beraz, aintziraren inguruko eremu babestua ia erabat inguratuta geratuko litzateke AHTaren eta energia berriztagarri fotovoltaikoen proiektu honen hesiekin. Hurrengo irudian islatzen saiatu gara. Eguzki-plakek irudiaren ezkerraldean gorriz markatutako espazioak hartuko lituzkete, eta guztia hesi zinegetiko batez inguratuta egongo litzateke. Bestetik, AHTa eraikitzeko lanak eskuinetara ikusten dira, eta hemen gutxi gorabehera markatu dugu non egongo liratekeen hesiak.
Sustrai Erakuntza fundaziotik alegazioak egin dizkiogu eguzki-proiektu fotovoltaikoari, eragingo lituzkeen ingurumen-inpaktu ukaezinengatik. Baina beharrezkoa da adieraztea inpaktu hori Abiadura Handiko Trenak ere eragiten duela, duela urte askotatik esan dugun bezala, baita linea elektrikoek ere, eta, batez ere, azpiegitura horien guztien pilaketak eta hauen arteko interakzioak.
Beste behin, ikusten dugu azpiegituren planifikazio demokratikoaren falta Nafarroan geratzen zaigun biodibertsitate urriarekin amaitzen ari dela. Eta hau guztia sistema kapitalistak bizitza eta zibilizazioa mantentzeko itzulerarik gabeko puntu gisa definitu diren planeta-muga gehienak gainditu dituenean jazo da. Biologo adituek Sustrai Erakuntzarentzat egindako “Nafarroako biodibertsitatea, desagertzeko arriskuan dagoen bizi-baliabidea” txostenak ondorioztatzen zuen bezala, biodibertsitatearen galerak prekarietate-egoeretara eramaten ditu gizarteak, eta, beraz, jada kritikoa da berau zaintzea. Ikusten dugunez, Nafarroako Gobernua ez da hori egiten ari.
Tafallako Juncaleko aintzira babestutako eremu naturala da, Kontserbazio Bereziko Eremu eta Erreserba Natural gisa. Eta hau halaxe da bertan aurki ditzakegun animalia espezie ugariei esker, besteak beste, koartza eta mirotz espezieak. Bi kasuetan, inguruan habiak egiten dituzten espezieak dira, eta tamaina txikiagoko beste espezie batzuekin batera bizi dira, batez ere anfibioekin. Zenbait hegazti migratzailek ere erabiltzen dute aintzira, eta uretako ugaztunek ere bisitatzen dute, igarabak eta bisoi europarrak, esaterako. Hori guztia lezkadiez eta fenalarrez osatutako aintzira-ekosistema garrantzitsu bati esker.
Hala ere, eta jarraian ikusiko dugun bezala, aintziraren ingurumen-balioa eta biodibertsitatea desagertzeko arriskuan daude. Horren arrazoia da, besteak beste, bere eragin eremuan azpiegitura handiak eraikitzea baimentzen ari direla.
Jarraian agertzen den irudian, IDENA Nafarroako Gobernuaren plataforma geografikotik ateratakoan, gaur egun dauden edo eraikitzen ari diren azpiegitura nagusiak ikusten dira: Orkoien eta Tafalla arteko 220 KVko goi-tentsioko linea elektrikoa, Castejón eta Muruarte arteko 400 KVko beste goi-tentsio linea bat, Nafarroako Ubidea (puntu honetan lurpetik igarotzen dena), Tafalla eta Miranda de Arga arteko errepidea, edo Abiadura Handiko Trena (AHT), zeinaren obrak hasita baitaude eta KBEko lur babestuan sartzen baitira. Horri gehitu behar zaizkio aipatutakoak baino txikiagoak diren beste linea elektriko batzuk, eta beste azpiegitura asko.
Azpiegitura horiek guztiek ezaugarri bat dute: azpiegitura linealak dira, kilometro askotatik igarotzen direnak, eta faunaren mugimenduari hesi-efektua eragiten diotenak, modu batera edo bestera. Eta horietako batzuetan hesi-efektua oso nabarmena da, AHTaren eraikuntza osatu eta martxan jarriko bada gerta daitekeen bezala. Hesi handi batek mugatuko ditu AHTaren bi ertzak, aintziratik metro gutxira eta babestutako espazioaren barruan.
AHTaren etorkizuneko presentziari gehitu beharko litzaioke Castejón eta Muruarte arteko goi-tentsioko linea aintziratik are gertuago pasako dela. Izan ere, 2015ean linea horren trazadura aldatzeko baimena eman zen, AHTa igaro ahal izateko. Bere garaian alegatu genuen bezala, aldaketa horren ondorioz 400 kV-ko goi-tentsioko linea hori gehiago hurbilduko da, aintziratik 500 metro ingurura geratuko delarik.
Gainera, duela gutxi jakin dugu Juncaleko aintzirari eragiten dion beste proiektu bat dagoela. 21,75 MWko eguzki-poligono fotovoltaiko bat da, 40,37 hektareako azalera hartzen duena. Aintzira babesten duen KBEaren mendebaldeko ertzean kokatuko litzateke.
Beraz, aintziraren inguruko eremu babestua ia erabat inguratuta geratuko litzateke AHTaren eta energia berriztagarri fotovoltaikoen proiektu honen hesiekin. Hurrengo irudian islatzen saiatu gara. Eguzki-plakek irudiaren ezkerraldean gorriz markatutako espazioak hartuko lituzkete, eta guztia hesi zinegetiko batez inguratuta egongo litzateke. Bestetik, AHTa eraikitzeko lanak eskuinetara ikusten dira, eta hemen gutxi gorabehera markatu dugu non egongo liratekeen hesiak.
Sustrai Erakuntza fundaziotik alegazioak egin dizkiogu eguzki-proiektu fotovoltaikoari, eragingo lituzkeen ingurumen-inpaktu ukaezinengatik. Baina beharrezkoa da adieraztea inpaktu hori Abiadura Handiko Trenak ere eragiten duela, duela urte askotatik esan dugun bezala, baita linea elektrikoek ere, eta, batez ere, azpiegitura horien guztien pilaketak eta hauen arteko interakzioak.
Beste behin, ikusten dugu azpiegituren planifikazio demokratikoaren falta Nafarroan geratzen zaigun biodibertsitate urriarekin amaitzen ari dela. Eta hau guztia sistema kapitalistak bizitza eta zibilizazioa mantentzeko itzulerarik gabeko puntu gisa definitu diren planeta-muga gehienak gainditu dituenean jazo da. Biologo adituek Sustrai Erakuntzarentzat egindako “Nafarroako biodibertsitatea, desagertzeko arriskuan dagoen bizi-baliabidea” txostenak ondorioztatzen zuen bezala, biodibertsitatearen galerak prekarietate-egoeretara eramaten ditu gizarteak, eta, beraz, jada kritikoa da berau zaintzea. Ikusten dugunez, Nafarroako Gobernua ez da hori egiten ari.
Junkaleko aintzira, eguzki-planta fotovoltaikoaren proiektua ezkerrean eta AHT eskuinean.