All posts by Lea-Artibai

Azkoitiko Udala eta ibaiaren garbiketa

albisteak
Leave a comment

Aurtengo aurrekontuetarako, Udal Gobernuak partida bana adostu zuen oposizioarekin: 25.000 euro ibaia garbitzeko eta 22.000 euro barandaren azpian (saretak) babes-neurriak jartzeko. Itun horiek oihartzuna izan zuten komunikabide batzuetan, eta, garbiketari dagokionez, urtarrileko udal aldizkarian, 13. orrialdean, Udal Gobernuak hitz batzuk ere eskaini zizkion: “ibaiak garbitzeko diru-partida handitu dugu”.

Joan den otsailaren 14an, Foru Aldundiak Gipuzkoako Aldizkari Ofizialean argitaratu zuen udal eta mankomunitateentzako dirulaguntzen lerro baten onarpena, kostaldeko, ibaietako eta lurreko inguruetan sakabanatutako zaborren pilaketa prebenitzen eta zuzentzen lagunduko duten jarduerak egiteko. Hain zuzen ere, horretarako bideratu ziren bi partida horiek. Horregatik, 8 egun geroago, 22an, besteak beste, udal honi eskatu zitzaion laguntzak eskatzeko.

Ibaiari dagokionez, udalari jakinarazi zitzaion eskaera egin aurretik eta zehatzago esateko, ibaira jaitsi ginela, eta aurki genitzakeen hondakinetatik, besteak beste, kableak, tresna elektroniko eta teilape zatiak, pneumatikoak, egitura metalikoak, paletak, gomak, altzairuzko eta plastikozko hodiak, poteak, tetrabrikak, arropa, mantak, plastiko beltz eta zuriak, burdinazko eta plastikozko sareak, toldo zatiak eta oihalezko zakuak zeudela. Azken horiek nekazaritza-erabilerakoak dira. Horregatik, presatik, Olotzaga parean, Txerloiaraino, Azpeitiarekin muga egiten duen guneraino (4,5 kilometro inguru) garbitzeko laguntzak eskatzeko eskatu genuen.

Otsailetik urrira arte, ibaira jaitsi gabe (barandatik begiratu bat besterik ez), denbora honetan ikusi ahal izan dugunaren arabera, hondakin batzuk, hala nola telebista baten atzealdea, Ugarte kalean, Trino de Uria kaleko hondakin batzuk, bulego-aulki bat eta zabor-poltsa bat, Juin kalean (bidegorrirako norabidean), gailu elektroniko baten karkasa eta plastikozko hesi urdin bat, Altzibar auzoan (karkasa eta hesi urdina ez daude lotuta irailaren 24an Baso biziak plataformak antolatutako garbiketarekin), guztiak, ibaian hilabete batzuk eman ondoren, ez dakigu nork kendu zituen, baina argi dago norbaitek kendu zituela. Harritzen gaituena da inguruan zeuden beste hainbeste hondakin, eta ongi ikus daitezkeenak, kendu ez izana.

Duela egun batzuk ibaira jaitsi gara berriro, otsailean egin genuen bezala. Jausoro eta Altzibar lotzen dituen zurezko zubitik Sidenorren plantaren altueraraino ia ez dago hondakinik; izan ere, Baso Biziak plataformak ibai-garbiketa antolatu zuen irailaren 24an, eta Urola Bizirik Natur Taldeak eta herritar talde batek bat egin zuten harekin, eta tokiko erakunde publikoei eta URA agentziari eskatu zieten dagozkien erantzukizunak beren gain hartzeko. Presatik, Olotzaga parean, Sidenor plantaraino eta Ugarte kaletik, hiltegi zaharraren ondoan, Txerloiaraino, Azpeitiarekin muga egiten duen tokiraino, hondakinak daude oraindik, eta, ez gutxi, gorago aipatu ditugunak, bistan da eremu horietan ez dela garbiketa sakonik egin, ezta modu profesionalean ere. Ibaira jaitsi eta ibaiertzeko landaredia mugitzen badugu, ikusiko ditugu, bestela ez, landarediak berak estali baititu gehienak, enbor eta adarretan tinko bilduta.

thumbnail_Eguzki

Hiltegi zaharraren inguruan ateratako argazkia.. Argazki honek Urola ibaiaren egoera islatzen du Azkoitian, zenbait zonaldetan.

Hemen bideo bat: https://youtu.be/vWeNs4YsmkI

Lan horietarako inbertsioei dagokienez, badakigu Zestoako Udalak Urola ibaiaren 6 kilometroko garbiketa kontratatu zuela, Lasao auzotik Iraetaraino, modu profesionalean, 10.500 euroko kostuarekin (BEZik gabe). Aurretik, laguntzak eskatu zituen, eta Aldundiko Ingurumen Sailak 7875 euroko dirulaguntza eman die lan horiei.

Zestoak komentatzea merezi duten hainbat datu esanguratsu uzten dizkigu. Lehenik eta behin, 25.000 eurorekin gauza asko egin daitezkeela eta, horietako bat, zaborrak ibaitik 4,5 kilometrotan kentzeko enpresa bat kontratatzea, eta ikusten dugun bezala, askoz gehiagorako tartea ematen digu, bigarrena; laguntzak aurrekontu osoaren % 75eraino irits daitezke, eta hori ez da batere gutxi. Oraindik ez ditugu garbiketa-lan horiei buruzko datuak, baina 6.000 kilo hondakin kentzea aurreikusten zen.

Sareekin antzeko zerbait gertatzen da. Urola bailaratik kanpo joan gabe, beste udal bat dugu, non iaz, 1.400 metro sareta jartzeko, 23.500 euroko aurrekontuarekin (BEZik gabe) 10.881 euro jaso zituen laguntzetan ( % 46).

Apirilaren 25ean argitaratutako Gipuzkoako Aldizkari Ofizialean egiaztatu ahal izan genuenez, Azkoitiko Udala ez da laguntza hauen eskatzaile gisa agertzen ez garbiketarako ez saretak jartzeko, eta horrek nolabaiteko harridura sortzen digu gutxienez. Inori ez zaizkio laguntza batzuk gaizki etortzen, eta ez dugu uste Udalak dirua soberik eukiko denik. Egia da laguntzak eskatzeak ez digula bermatzen % 100ean jasoko ditugunik, baina ez eskatzeak bai bermatzen digula laguntzak ez jasotzea. Ez dakigu, halakorik balego, Udal honek zer arrazoi izan dituen dirulaguntzak ez eskatzeko, baina argi dago arindu egingo liratekeela udal-kutxa, bai eta garbiketa-lanak non eta nola egiten ari diren ere, egiten ari badira.

Eguzki, 2022ko urria

 

Zaborra ez dator bakarrik bueltan etxera

albisteak
Leave a comment

2022-9-20.Zaborrak etxera

Uda amaitu berritan, natura gunetan ematen diten hondakin bilketei buruzko salaketa egin dugu. Hain zuzen ere, Ondarroa eta Lekeitio arteko kostaldean biltzen diren hondakin abiapuntu izanik, kartelak ipini ditugu.

Denok mugitzen gara udan, eta zaborrik gabeko gune garbi bat aurkitzea gustatzen zaigu, baina paisaia horiek gure hondakinen presentziak lausotzen ditu, fauna eta florari kaklte larriak eraginez. Batik bat zigarro puntak nagusitzen dira, hain zuzen ere, elikagai ontzien, botilen eta plastikozko poltsen aurretik: Hondakinen %30 zigarro puntak dira, eta zortzi urte baino gehiago behar dituzte deskonposatzeko.

Itsasoa erdigunean. Lurreko ingurune naturalera zaborra botatzeak, gainera, zuzeneko eragina du itsas ekosisteman. Izan ere, itsasoko zaborraren %80 lurrean utzitako hondakinak dira. Itsas kutsaduraren datuak nabarmenak dira: 4,5 bilioi zigarro puntak kutsatzen dute gure planeta, eta 51 bilioi mikroplastikok milaka itsas espezierekin bizi dira mundu osoko uretan, larriki kutsatuz.

Aipatutako datuak oinarri hartuta, ingurune naturalean gertatzen ari denari buruzko gogoeta bultzatu nahi dugu. Hondakinak gordetzea eta geroago edukiontzi egokian botatzea bezalako keinu txiki batek onura handiak izan ditzake ingurumenerako eta guztion bizi kalitaterako.  Hondakinen kopurua, tipologia eta jatorriari buruzko ezagutza garrantzitsua da, eta, horretarako, prebentzio, sentsibilizazio eta hezkuntza kanpainak bultzatu behar dira. Herritarren mobilizaziorik gabe ez da egoera aldatuko.

 

Sekulako sutea piztu da Bilboko Portuan, baina ez omen da ezer gertatu, guzti-guztia normala da eta.

albisteak
Leave a comment

2022-8-27.Bilboko portuan zutea

Joan den larunbatean, abuztuak 27, Bilboko Portuko biodiesel-biltegi batean piztutako suteak sekulako keadar beltza sortu zuen, hainbat kilometrotatik ikus zitekeena.

Hona hemen bildu ditugun datu batzuk:

-100.000 litro biodiesel erre ziren.

-Keadarra 300 metro baino gehiagoko alturara iritsi zen, Luzero puntako harrobiaren gainetik.

-SOS Deiak inguruko bizilagunei etxeko leihoak ixteko aholkatu zien.

-Zierbena eta Muskizko Arena hondartza desalojatu zuten. 

-Sutearen ondorioz, Portu barruko zein kanpoko segurtasun-protokolo guztiak martxan jarri ziren eta A-8 autopistako eta N-644 eta N-639 errepideetako Portuko sarrerak itxi egin zituzten.

-Su hartu zuen biltegia gasolina-biltegi baten ondoan dago eta Bahia de Bizkaiaren gas-biltegi batzuetatik gertu. Hauek ere su hartu izan balute, kalteak askoz larriagoak eta pentsaezinak ere izan zitezkeen.

Datu apur hauei erreparatuta, garbi dago oso istripu larria izan zela eta harrigarria iruditzen zaigu zer garrantzi gutxi eman zaion. Beharbada larunbatean izan ezik, ia oharkabean pasatu da komunikabideetan. Erakunde eta politikoek ere ezikusiarena egin dutela ematen du. Ez da hitz egin inguruko pertsonek jasan zuten eta egun ere jasaten duten arriskuaz, ez kutsaduraz, ez balizko alternatibez… Ezer ez.

Ez omen da ezer gertatu, den-dena normala da. Antza denez, ez dago besterik, eta kito. Eta otoitz egitea geratzen zaigu, zortea izaten jarrai dezagun eskatzeko.

Eguzki, 2022ko iraila

 

 

 

Elgoibar, uholdeen efektu magikoa

albisteak
Leave a comment

2022-08-22_deba_ibaia_garbitu_guneaskea_elgoibar_BARREN_b1

Guztiok dakigu uholde bat dagoenean, edo ibaiak bere maila igotzen duenean, bertan dauden zabor eta zikinkeria asko aurretik eramaten dituela itsasoraino. Baina euririk gabeko bolada bat datorrenean, efektu magiko hori desagertu egiten da, ibaietako zaborren garbiketa falta nabarmenduz.

Hau da Deba ibaiaren kasua, industriaren kutxadura hamarkada askoz pairatu ostean, gaur egun bertako Udalen utzikeria jasan behar du. Itzalkin, ahulki, mahai eta era guztietako zaborrek beraien momentuaren zain daude, uholdeen efektu magikoak beste nonbaitera eraman ditzaten zain, lotsatutako begiradetatik urrun.

Hau da Deba ibaiak Elgoibar inguruan duen itxura, non duela hilebete batzuk Eguzkik kamioi baten zaborren kudeaketa eskatu zion udalari, 30 urtean inongo jaramonik egin ez zaiona. Elgoibarko udaletik ez dugu inolako erantzunik jaso, naiz eta ibaietako zabor solidoen kudeaketa Udalerrien betebeharra den.

Bestalde, Gune Askeko gazteek San Bartolome bezperan ibaia garbitu izana txalotu nahi dugu. Horrelako ekintzak oso ondo datoz ibaira isuritako hondakin solidoak ateratzeko eta, bestetik, herritarrak ingurumenarekiko errespetuan kontzientziatzeko.

EGUZKI talde ekologista garen aldetik, udalari gogorarazi nahi diogu erakunde horrek egin beharko lituzkeela legez lan horiek eta zaindu beharko lukeela ibai-ekosistema garrantzitsu hori behar bezala kontserbatzen dela.

Ingurumena errespetatzea eta zaintzea guztion lana da, eta arduradun politikoek horren adibide izan beharko lukete.

2022-8-15.Residuoak Deba ibaian

Garbitu baino egun batzuk lehenago, bolumen handieneko hondakinen kokapena seinalatuta genuen: eguzkitako handi bat, mahai bat, neumatikoak…

 

 

Urolan odol-isuri bat salatu du Eguzkik

albisteak
Leave a comment

IMG-20220824-WA0002Gaur goizean isurketa kutsakor berri bat salatu du Eguzkik Urola ibaian, zehatz-mehatz Zestoan, Iraeta parean. Hona hemen irudi batzuk, nahiko argigarriak:

 

https://youtu.be/gbzonxGCU4o

Itxura guztien arabera, isurkina odola da, Urkaiko hiltegitik botatakoa.

Kasualitateak zer diren, Urkaiko albiste-iturri izan zen atzo, lege berri bati jarraituz, hiltegi barruan kamarak jarri dituztelako, bertan akabatzen diren abere guztiak behar bezala eta ahal dela sufrimendurik gabeko bukaera dutela bermatzeko. Ondo dago, baina, isurketaren irudiak ikusita, garbi dago beste alor batzuetan hiltegiaren jarduera ez dutela ondo kontrolatzen, gaurkoa ez baita botatzen duten lehen aldia.

Esan beharrekoa dela uste dugu hiltegiak ez duela Urolara ur-beltzak isurtzeko baimenik, Gipuzkoako Ur Partzuergoaren kolektorera konektatu baitago.

Gure ustez, badira isurketa honen larritasuna areagotzen duten bi faktore:

1. Fetxa hauetan Urolak daraman ur eskasa. Gauzak horrela, kutsaduraren kaltea handiagoa izango da ibai-ekosisteman bizi diren izaki guztientzat.

2. Isurketa hori ekidin daiteke ia %100. Odol lehorra nekazaritzan eta lorategietan aspalditik erabiltzen den ongarria da. Nekazaritza ekologikoan ere baimendutako produktuen artean dago.

Beraz, Urkaiko hiltegiak animalien eta bizidunen onuran beste pauso bat eman nahi badu, badaki zer egin behar duen.

EGUZKI, 2022ko abuztuaren 24an

 

 

 

 

 

 

Eguzkik Mendozako bizilagunak babestu ditu 64 txalet eraikitzearen aurka

albisteak
Leave a comment

mendoza

Mendoza Arabako Lautadako herri bat da, Gasteizen kokatua, ehun bat biztanle eta etxeen erdia dituena. Hiri Antolamenduko Plan Orokorrean 41. sektorea osatzen du, eta urbanizatzea eta 64 txaletetaraino haztea ahalbidetuko luke.

Mendozaren egoera hori, urteetan zehar bizi izan ditugun hazkunde-proposamenen ondorioz eta auzoetan eta herrietan irizpide jasangarririk gabe hedatzea eta eraikitzea ahalbidetzearen ondorioz, urbanizatu gabe egon da, eta orain desklasifikatu egin nahi da, Errekaleor aldeko 14 Olaran sektorea eta eta Salburuako 15 sektorea, udal-irizpidearen aurka urbanizatzeko aukera eman duena, onura pribatuan, Eguzkik lizartziak etetea eskatu arren).

Gasteizko Hiri Antolamenduko Plan Orokorraren Aurrerapena azalduta, 2022ko urtarrilean, lizentzia-ematearen etendura deklaratzeko aukera ireki zitzaion Gasteizko Udalari, HAPNa berrikusteko prozesuak indarrean dagoen hirigintza-plangintzaren funtsezko aldaketa dakarrelako, lurzoruaren sailkapenaren balizko aldaketak direla eta, proposatzen ari den berrikuspenaren aurkarotizarak izan dakarrelako, lurzoruaren sailkapenaren balizko aldaketak direla eta, proposatzen ari den berrikuspenaren aurkarotizakeen luezzoroak izan dakarrelako.

Eguzki bat dator Gasteizko landa-eremuko idiosinkrasiaren defentsarekin, bai eta Mendozako herritarrak eraikuntza horren aurka agertzearekin ere, “Nekazaritza-eremu bat logela-hiri bihurtuko bailuke”, eta uraren joan-etorriari eta hornidurari eustea eragotziko bailuke.

Lurralde Antolamenduaren egungo uneak, bere helburu eta eduki tipikoekin, arlo ekonomiko, sozial eta fisikoarekin, Beharrezkoa da sakabanatutako hirigintzari pizgarria kentzea, landa-ingurunearen garapen jasangarria defendatzea nekazaritza-lurzoruaren aurkako erasoaren aurrean; izan ere, nekazaritza-lurrak bere funtzioa betetzen du.

Landa-politika orok landa-eremuen lurralde-integrazio handiagoa lortu behar du, landa-ingurunearen eta hiri-ingurunearen arteko osagarritasun-harremana erraztuz eta landa-ingurunean garapen iraunkorra sustatuz.

Gure landa-eremuetan hirigintza-plangintza bat egin behar da, kontrolik gabeko hazkunde-irizpidea ez dakartenak, baizik eta landa-inguruneko ondarea eta natura-eta kultura-baliabideak kontserbatzekoa.

Hori dela eta, autokritika egin behar da Udalean bertan, urbanizagarri gisa sailkatzea ahalbidetu baitu, landa-eremua ez hedatzeko edo inbaditzeko irizpideak ezartzeko, baizik eta irizpide iraunkorrak eta hazkunde ordenatu eta zehatzekoak ezartzeko, haren eragin-eremuari edo haren eragin-eremuari dagokionez, eta ez interes pribatu edo espekulatiboei dagokienez.

Eguzkik espero du irizpide teknikoek eta akordioek sektore hori eta beste batzuk eraiki gabe mantentzea, Arabako herriak hipotekatu ahal izateko, eta udalerri guztietan berrikuspena egitea eskatzen du, egoera hori hasieratik saihesteko, eskari exogenoan oinarritutako eraikuntzarako hiri-lurzoberik.

Gasteizen,2022ean Uztaila

 

“Sare metalikoak jartzen, Azkoitia aitzindari”

albisteak
Leave a comment

thumbnail_Eguzki

Uztailaren erdialdean, Azkoitiko Udalak Kontuak ematen, 2019-2022-Azkoitia aurrera aldizkaria banatu zuen etxeetan. Aldizkari horretan, agintaldian daramanari buruz udalak egiten duen balantzea jaso dute, bultzatu dituen proiektu eta ekintza nagusien balorazioa eginez.

25. orrialdean bere ekintzetako bat jasotzen du, guk erabili dugun izenburu berarekin, eta ondoren, lerro hauekin: “Udala aurreko agintaldian hasi zen sare metalikoak jartzen lurrean egon daitezkeen plastikoak ibaira eror ez daitezen, haizearen edo beste mugimendu baten ondorioz. Sarea lurzoruaren eta barandaren azpikaldean ipintzen da. Azkoitia aitzindaria izan da sare metalikoak ipintzen eta gerora, beste zenbait udalerrik neurri bera hartu du. Udalak urtero jartzen du diru-partida jakin bat, hesiak gune gehiagotara zabaltzeko”.

Lau lerrok ez dute askorako ematen, baina horrek gure inguruan gertatzen denaren ideia ez erabat erreala helaraztea eta balantza alde batera mugitzea lor dezake, asmo jakin batekin. Horregatik, informazio pixka bat eman nahi dugu, objektiboagoak eta gertatzen denaz kontziente izan gaitezen, ez bakarrik sareekin, baita gure zaborrarekin ibai-sistemetan ere. Egia da Azkoitia aitzindaria izan dela sareta horiek instalatzen. Era berean, egia da beste udal batzuk ere neurri bera ari direla hartzen. Nahiz eta ibai eta erreka bazterretan hondakinak guztion bistan egon eta arazo berria ez izan, Eguzki “aitzindaria” izan da baranden behealdea zigilatzeko eskatzerakoan.

Joan den agintaldia hasi eta egun oraindik ere partida ekonomiko jakin bat bideratzen da sareak eremu gehiagotara zabaltzeko. Hori, ordea, ez da urtero ehunka metro baranda gehiago ditugulako udalerrian. Baranda metroak, gaur egun eta aurreko agintaldian, berdinak dira. Kasu honetan, ez dugu diru kopuru handirik behar, ezta gutxiago ere. Herri osoan barandak instalatu gabe egoteko erabakia udalarena da, jakinda, gainera, hondakinak nondik iristen diren (nahikoa da ibaira begiratzea).

Horrela iristen dira hondakinak ibai-sistemetara Azkoitian: https://youtu.be/VMGfJJ3hg3

Eguzkik, besteak beste, Urola ibaiaren ertzetatik eta errekastoetatik jaso ditu honako zabor hauek: snack-bilgarriak, plastikozko poltsak, tabako-paketeak zein bere plastiko-bilgarriak, maskarak, freskagarrien eta garagardoaren latak.

Trino Uria eta Ibaiondo kaleetan (1. eta 9. zenbakien artean), Txalon Erreka errekan (adreilu gorrizko tximiniaren inguruan) eta Aizpurutxo auzoan saretak jarri eta aste batzuetara Eguzki erakunde ekologistak kendu zituen zaborrak kale horien pareko erriberetatik. Gaur egun ere barandak jarrita ez dauden beste leku batzuetan gauza bera egiten dugu, betiere zabor horiek lehenago urak eramaten ez badituzte. Gogoan izan, indarrean dagoen legediaren arabera, “ibilguak garbitzea lurralde-antolamenduaren eta hirigintzaren arloan eskumena duten administrazioei dagokiela”; bestela esanda, udalei, kaleekin gertatzen den bezala. Orain ere, Altzibar auzotik Juin kalerainoko tartean eta handik bidegorrira doan bidean hondakinak ikusiko ditugu. Horietako batzuk isurketa zuzenak dira (janari-bilgarriak, aulkiak, zapatilak, plastikozko bidoi txikiak…), baina gehienak, ibai ertzetan daudenak, barandaren azpitik iritsi dira. Azken horietako batzuk ez dira ikusten landarediak estali dituelako eta bertan denbora asko daramatelako.

Gure eskaera ez da inoiz sareetara mugatu. Eguzki erakunde ekologistak zonaldeak eta formak proposatu eta ohartarazi zituen. Gainera, gogoratu genuen, herri honetan zabor asko isurtzen dela ibaira, ibai ondoko etxebizitzetatik hasita. Gai horri irtenbidea eman baino lehen aztertu egin behar zutela esna zuten. Ez dakigu ezer horretaz, baina zaila egiten zaigu leihoetatik botatzen dituzten zaborrei irtenbidea aurkitzen ari zaizkiela sinestea; izan ere, gugaz gain, ez dugu inor ibaietatik eta erreketatik zaborrak erretiratzen ikusten. Zaborrak ibaira botatzea lotsagarria da. Gainera, zaborrekin eta ingurumenarekin arazo handi bat dugula adierazten du. Baina horrek badu zerbait “ona”. Udalari aukera ematen dio berriro ere “aitzindari” izateko.

Martxoan, Azpeitian, ia 6 tona zabor kendu zituzten Urola ibaitik 10 kilometrotan. Zestoako Udalak jakinarazi duenez, 6 kilometrotan beste 6.000 kilo kentzea aurreikusten dute. Legazpin, berriz, ahaztu egin zaigu azken hilabeteetan zenbat ehunka kilo erretiratu dituzten. Zabor tonak ez ditugu gure herrietan bakarrik, eta ez dira ibaira iritsi haizeak bultzatuta, ezta beste herri batzuetatik eramanda ere; isurketa zuzenak dira. Eguzkik salaketa sendoena egin nahi du ingurumenaren aurkako eraso horien aurrean, baina egindako lana ere goraipatu nahi dugu. Kaltea eginda zegoen, baina okerrera joan ez zedin, zaborrak ibaietatik kendu beharra zegoen. Gogoratu, ibaira iristen den guztia itsasoraino ailegatzen dela lehenago edo beranduago.

thumbnail_Azpeitia

Azkoitiko ibaietan ez dakigu zenbat zabor tona ditugun, baina daukaguna ez da gutxi, eta beharrezkoa da lehenbailehen kentzea. Azkoitiko Udalari ere eskatu zitzaion, otsailaren erdialdean, ibaiak garbitzeko Gipuzkoako Foru Aldundiak zabalik zuen laguntza ekonomikoen programa aprobetxatzeko. Udalaren aldetik oraindik ez dakigu ezer.

MUGA eta MAGNA: Nafarroako klima-borrokaren adibide txarrak

albisteak
Leave a comment

MAGNA

Erdiz parajearen bista orokorra. Artesiagatik gertu dago, eta Magna SA enpresak magnesiten meategi berria instalatu nahi du bertan.

Argi dago Nafarroan garapena eta aurrerabidea sustatzeko nahitaezkoa dela jarduera ekonomikoa ezartzea bertan. Baina berotegi gasen isuriak premiaz urritu beharra dagoen honetan, horretarako konpromisoa aintzat hartuta hautatu behar litzateke zer jarduerari bide eman.

Izan ere, mintzagai ditugun bi meatzaritza proiektuek, berotegi gasen isuriak nabarmen gehitzeaz gainera, atzerapauso bat ere badakarte Nafarroako lehen sektorearen helburuetan. Hala estatuan nola munduan, intentsibo bihurtzen ari da nekazaritza eta abeltzaintza eredua, eta hain justu eredu horixe betikotzeko sortuak dira bi proiektu horiek —esportazioa dute merkatu nagusia—. Eredu hori, ordea, aldatu beharra dago hemendik 2030era, eta zer esanik ez hemendik 2050era, zeren urte horretarako isuriek zero izan beharko baitute.

Muga meatzeak, zeina Geoalcalik sustatua baita, potasio gatzak aterako ditu, gero hortik potasa lortzeko: nekazaritza intentsiboan lursailak ongarritzeko erabiltzen den N-P-K formula horretako potasioa, alegia. Eredu hori oso lotua dago meatzaritzari eta erregai fosilei. Formula horretako nitrogenoa (N), hain zuzen, gas naturalaren erabilerarekin lotuta dago; fosforoa, berriz (P), arroka fosforikoaren meatzaritza erauzketarekin; eta gure potasioa (K), potasaren meatzaritza erauzketarekin. Meatzaritzan eta haren teknologian, erregai fosil ugari erabiltzen dira, erauzketatik hasi eta prozesamenduraino, eta oraindik ez da biderik aurkitu esparru horretan halako erregaiak erabiltzeari uzteko. Gainera, sektorearen helburua esportatzea denez, aurreko guztiari gehitu behar zaio materiala portu nagusietara garraiatu behar dela. Industria instalazioak eta haien labeak Zangozako eskualdean jarriko dituzte.

Nafarroako planifikazio energetikoan eta estrategikoan, ordea, Horizonte 2030 izeneko dokumentuan, jasoa dago abeltzaintza eta nekazaritza ereduaren %25ek ekologikoa izan beharko duela urte horretarako, eta ez duela erabiliko N-P-K formula hori; alegia, erregai fosil gutxiago kontsumitu beharko da halako mineralak erauzi, prozesatu, garraiatu eta erabiltzeko orduan. Garrantzitsua da, estrategikoa esango nuke, datu hori aztertzea.

1996an, Nafarroan nekazaritza eta abeltzaintza lurren 700 hektarea zeuden ekologiko izendatuta; 2021ean, berriz, 60.000 hektarea pasatxo. Urrats handia ematen du, eta bada, baina, berez, izendatutako lurren ia %80 larre naturalak dira, betidanik halakoxeak izan direnak: alegia, haietan ez da inoiz ongarririk erabili, eta ez dira inoiz modu intentsiboan kudeatu. Izendatutako hektarea horietatik guztietatik, %6 baino ez dira zerealetarako, eta, zerealen arloko jardun osoa kontuan hartuta, 2021ean jorratutako 190.000 hektareen %2 baizik ez da. Eta, nekazaritzan eta abeltzaintzan isuriak gutxitu nahi baditugu, premiazkoa da modu intentsiboan kudeatutako jarduera eraldatzea eredu ez hain kutsagarri bat hartzeko, hala nola eredu ekologikoa. Ez du ezertarako balioko ekologiko izendatzeak gehienbat aurrez berotegi gasik isuri ez duten larreak. Sektore horretan egiaz berotegi gasak gutxitu eta eredu hori eraldatzeko, bene-benetan intentsiboa den eta berotegi gasak isurtzen dituen eredua eraldatu beharra dago.

Magnaren Erdiz meatzean, magnesio karbonatoa atera eta prozesatzeko industria hedatu asmo dute, magnesita lortzeko. Magnesio horren %40 nekazaritza eta abeltzaintza intentsiborako erabiltzen da gero berriro. Geoalcaliren proiektua berria da lurralde honetan, baina Magnak dozenaka urte daramatza Esteribarren erauzketa eredu hori erabiltzen. Zilbetiko meatzea baztertua izan ondoren, Erdizko parajearen txanda iritsi da orain. Proiektu horretan, afera da jokoan dagoela hirugarren labea ezartzea magnesio karbonatoa erretzeko, eta kontuan hartu behar da Magna lehendik badela Nafarroan berotegi gas eta gas kutsagarri gehien isurtzen duten industrietako bat —2018an, Magnarenak ziren mineral sektoreko isurien %31—. Esteribar eta Borobia (Soria, Espainia) ari dira lehian, hirugarren labe hori non jarriko. Sorian kontra azaldu da zenbait jende, eta hemen ere bai Zilbetikoaren kontra, eta, horregatik, bazirudien baztertuta zegoela proiektua. Baina berriro piztu da Erdizen, Esteribarren beste behin ere, eta Zubirin jarriko lukete labe berri hori. Jarduera horren ondorioz, berotegi gas gehiago isuriko lirateke sektore horretan, petrolioaren kokea eta gas naturala harturik energia iturri.

Meatzaritza jarduera ekonomiko hori, gainera, ez da inondik ere zirkularra. Haren produktuak, nekazaritzan eta abeltzaintzan erabili ondoren, lixibiatu egingo dira, edo gure itsaso eta ozeanoetara jariatu; horrek azidotu egingo ditu urak, eta klima aldaketaren ondorioak larriagotu.

Zangozako eskualdeak eta Esteribarrek merezi dute Nafarroako Gobernuak lan egitea berotegi gas gutxiago isurtzeko helburuekin bat etorriko den jarduera ekonomiko bat ezartzeko, produktuen zirkulartasuna ardatz izango duten industria jasangarriak eta proiektu industrialak ezartzeko, etorkizun jasangarri bat bermatzeko denontzat. Agintari politiko batzuek, hala Nafarroako Gobernuko zenbaitek nola proiektu horiek eragiten dieten udalerri batzuetako alkateek, beren lurraldean ezarri nahi dituzte batere jasangarriak ez diren jarduera horiek, baina esperantza izan behar dugu ea herritarrak lurraldea antolatzen eta defendatzen hasten diren; ea, Borobian eta Zilbetin bezala, lortzen duten industria horren makineria kutsagarria geldiaraztea eta eredu ekonomiko eta industrial jasangarri bat erakartzea beren lurraldera eta Nafarroara.

Mikel Etxarte Azkarate , Ingurumen eta Nekazaritza Biologiako lizentziaduna eta Sustrai Erakuntza fundazioko kidea.

konzentra_elizondo_tokikom_700x700

 

Baztango Udalerat igorritako eskutitzean Magnak jakinarazi du Erdizkop magnesita proiektua Nafarroako Gobernuan erregistratu berri duela, uztailaren 29an hain zuzen. Proiektua erregistratzearekin bat egitasmoa Foru Intereseko Inbertsioa izendatzeko eskaria egin du, baita egitasmoa Udalez Gaindiko Eragina duen Plana bezala onartzeko ere.

Tafallako AHT-aren obretako langile baten heriotzaren salaketa

albisteak
Leave a comment

image

AHT Gelditu! Nafarroak uztailaren 15ean Tafallako AHTaren obretan istripu larria jasan zuen langilearen heriotza salatu nahi du. Azken honekin orain arte, hamar langile hil dira Euskal Herriko AHTaren eraikuntzan.

Hau AHTaren obretako langileek jasaten dituzten prekarietate-baldintzen isla baino ez da; izan ere, gehienetan, 12 lanordu baino gehiagoko lanaldi nekagarriak izaten dituzte, horrelako obretan eskatzen diren segurtasun-baldintza txikienak ere bete gabe. Legeak eskatzen dituen ordutegiak, soldatak eta segurtasun-baldintzak errespetatzeak azpiegitura hau eragotziko luke, kostu ekonomiko handia ekarriko lukeelako, eta, beraz, administrazioek behin eta berriz baztertzen dute legezkotasuna errespetatzea, azpikontratazio-politika ahalbidetuz eta lan-ikuskapen iruzurtiak eginez.

Gainera, kasu honetan, bero-boladagatik  istripua alerta laranja betean suertatu zen. Une hartan, AHTaren lanak gelditu egin behar zituen Nafarroako Gobernuak, duela gutxi onartutako legea betez. Lege horrek makineria mota horren funtzionamendua eragozten du, sute-arrisku handia dakarrelako. Bestalde, gizatasun minimo batek obretan 45 gradu inguruko tenperaturarekin lan egitea eragotzi beharko luke.

Horri gehitu behar zaio EHko AHTaren obretan lan egiten duten hainbat eta hainbat enpresa, eta horietako batzuk Nafarroan, OHL kasu, berriki zigortuak izan direla kontratu publikoak banatzeko delitu-ekintzak egiteagatik.

Horregatik guztiagatik, argi eta garbi dago AHTaren obrak erabateko legez kanpoko egoeran eraikitzen direla, langile-klasearen esplotazioan oinarrituta, eta oraingo honetan bezala, bere lan-indarraren salmenta bere bizitzarekin ordainduz.

Bada garaia EHko obrarik suntsitzaile, xahutzaile eta antisozialena geldiarazteko, jasaten ari garen bero- eta sute-boladaren erantzule den klima-aldaketa areagotu besterik egiten ez duena.

 

Eguzkik, Zumarragako Etxeberri auzoan Urola ibaira egindako isurketak salatu ditu

albisteak
Leave a comment

zumarraga

Zehazki, isuriak GI-631 Azkoitia- Urretxu errepidearekin lotzen gaituen zubira iritsi baino 50 bat metro lehenago gertatu dira. Besteak beste, bota egin dira: oinetakoak, etxeko hondakinak, pneumatikoak, obra-hondakinak, igeltsua, kutxatilak, plastikoak, altzari zatiak, egurrak, etab. Horietako batzuk zortasun-eremura bota dituzte, eta gainerakoak ibaiaren ertzera; azken horiek jada kendu diitugu.

Hemen bideo bat: https://youtu.be/oXSCk80ePsk

Urretxuko Matxinporta industrialdea 350 metrora dago ibaian gora, eta hemen bezala, isurketa berriak salatu ditugu administrazio eskudunen aurrean (aurreko isurketak 2020ko urrian gertatu ziren Poligonoan).

Bi kasuetako gertaerak eta ondorioak berdinak dira, eta, horregatik, gure diagnostikoan errepikatzen dugu: isurketa horiei dagokienez, kaltea eginda dago, baina gehiago ez joateko, kendu egin behar da. Hala ere, ibai eta erreketan ikusten ditugun zaborrak ez dute garbiketen antzik; fauna, flora eta bertako urak kaltetzen dituzten kutsadura-fokuak dira, eta gure kostaldean jada errealitate diren zaborren problematika areagotzen laguntzen dute.

Kendu ondoren, komenigarria litzateke Udalak berak gertaerak salatzea eta inguruan kontrolak egitea; modu egokia da herrian ibai-sistema horiek zaintzearen eta babestearen garrantzia barneratzeko, eta arau-hausleei, berriz, erabateko zigorgabetasunik ez dutela gogoan izatea, eta Hondakinei buruzko Legeak jasotzen duen bezala; hondakinak kontrolik gabe utzi, isuri edo ezabatzeak 901 eurotik 45.000 eurora bitarteko isunak aurreikusten ditu, eta hondakin arriskutsuetan, 9.001 eurotik 300.000 eurora bitartekoak.

Eguzki, 2022ko uztailan