2017. URTEAN ZEHAR LURRA ETA INGURUMENAREN ALDEKO AKTIBISTAK ETA EKOLOGISTAK HILTZEN JARRAITU DUTE MUNDU OSOAN ZEHAR.

 Azken urteetako joera gorakorrak jarraitzen du, Lurra eta Ingurumenaren aldeko aktibista gehien erahil duten urtea 2017a izan delarik. Agroindustria ere izan da hilketa hauek lotutako arlo odoltsuena.

Global Witness nazioarteko GKEren urteko zenbakiek erakusten digute 2017an gutxienez Lurra eta Ingurumenaren aldeko 207 aktibista hil zituztela 22 Estatuetan: buruzagi indigenak, komunitatearen aldeko aktibistak eta ekologistak meatzaritza, basoen mozketa, agroindustria eta beste negozio suntsitzaileetatik beren etxeak eta komunitateak babesten saiatzeagatik erahildakoak. Ia lau lagun astean, erregistroa dagoenetik urterik odoltsuena.

Kontsumorako gaiei lotutako hilketen gorakadaz ohartarazten du txostenak. Izan ere, beren lurrak nekazaritza suntsitzailetik defendatzen dutenenganako eraso bortitzak handitzen ari dira (adibidez, olio palma landatzeko lurren lapurretak, xaboia eta kafea bezalako gai arruntak ekoizteko).

Berta Cáceres aktibista hondurarrarena izango da kasurik ezagunenetakoa. Egun hauetan bere hilketaren inguruko kasua epaitzen aritu arren, justizia egiteko esperantza gehiegi ez dago, beste behin ere.

Txostenaren bidez erasoekin bukatzeko eta ingurumen aktibistei babes neurriak ezartzeko eskatzen zaie gobernuei eta enpresei.

Ziuraski hildakoak askoz gehiago izango dira, datuen bilaketan oso mugatuta daudelako. Aktibista hauek isilarazteko erabilitako tresnen artean hilketa da adibide latzena, baina badira beste asko: heriotz mehatxuak, atxiloketak, beldurra eragitea, zibe erasoak, sexu erasoak eta epai salaketak.

“Zein preziotan?” izeneko txostenaren arabera adierazten da agroindustriak meatzaritza gainditu duela, eraso hauei lotutako negoziorik odoltsuena bilakatuz.

Kolonbiako Hernán Bedoyaren hilketa dago erasoen artean, bere komunitateari lapurtutako lurretan olio palma eta bananondoko landaketen aurkako manifestazioetan parte hartzeagatik talde paramilitarrak erahildakoa. Edo Filipinetako ejerzitoak eragindako zortzi nekazarien hilketa bortitza, beren lurretan kafe soroak landatzeari oposizioa aurkeztu zutelarik. Eta Gamelako herri indigenako 22 kideen zauri larriak, batzuk eskuak moztuta, Brasilgo terratenienteek eraginda matxete eta errifleak erabiliz.

Nekazari eta aktibista kolonbiarra atxilotxeko unean.

Txostenak lotzen ditu bortizkeri hau eta gure etxeetan topatzen ditugun hainbat gai: nekazaritza intentsiboa, meatzaritza, legez kanpoko ehiza, egur mozketak, supermerkatuetako era guztietako lehengaiak (palma olioa txapurako, abereentzako soja, altzarientzako egura, etabar) sortzen dituztelarik.

Zenbait gobernuk eta enpresek hilketa hauekin loturak ere badituztela salatzen dute, eta Global Witness erakundeak dei egiten du berehalako erantzuna emateko, joera gogor hau gelditu nahi bada. Hala ere, bi eragile horiek ere irtenbidearen zati dira, erasoen arazoari errotik heltzen badiote. Adibidez, komunitateek beren lurretan garatzen diren hainbat proiektuei ezetz esateko eskubidea bermatzea, meatzaritzan adibidez; edo eta arriskuan dauden ekologistak babestea eta bortizkeria jasaten dutenentzako justizia ere bermatzea.

Ben Leatherrek, Global Witness erakundeko kanpainen arduradunak, hauxe esan zuen: “tokiko aktibistak hiltzen ari dira, gobernuek eta enpresek diru mozkinak era azkar batetan lortzea lehenesten duten bitartean. Funtzionari korruptoei, industria suntsitzaileei eta ingurumen hondamendiari aurre egiten dieten komunitate ausartak isilarazten dira bortizki. Aski da”.

“Eraso guzti hauen aurrean, Ingurumena eta Lurraren babesaren aldeko komunitateak ez dira desagertuko, indartu egingo dira baizik. Gonbidatu egiten ditugu kontsumitzaileak gure kanpainari lotzeko aktibista horiekin batera, boterea mugitzen den aretoetara eta industrien zuzendaritza batzordeetara beren borroka ere eramanez. Beren ahotsak entzungo direla ziurtatuko dugu. Eta zelatan egongo gara aktibistak, beren lurra eta ingurumena babestuak izan daitezen ziurtatzeko”.

Bestelako datu garrantzitsuak:

Brasil izan da historian zehar hilketa kopuru handiena bildu duen Estatua, 2017an 57 hilketa jasoaz. Filipinetan 48 lagun hil dituzte urte horretan, Asian inoiz bildutako kopuru handiena.

Latinoamerikan eman da hilketa guztien %60a. Mexikon eta Perun hilketak handitu dira erruz, 3tik 15era eta 2tik 8ra, hurrenez hurren. Nikaraguan aldiz per capita izandako hilketa kopuru handiena bildu da, lau heriotza gertaturik.

Lehen aldiz agroindustria arlo ekonomiko odoltsuena izan da gutxienez 46 hilketa bilduz. Meatzaritzari lotutako hilketak 33tik 40ra handitu ziren, basoen mozketari 23 hilketa leporatzen zaizkion bitartean.

Legez kanpoko ehiztariei aurka egitea arriskutsuagoa bilakatu da, 23 hildakoen errekorra izan delarik, Afrikako basozainak gehienak, basa bizitzaren legez kanpoko merkataritza oztopatzeagatik.

Global Witness erakundearen arabera lehengo urteko 53 hilketetan seguritate indar publikoek parte hartu dute, eta eragile pribatuek (gaizkileen taldeak) 90 hilketetan.

Azken urteetan gobernuen eta enpresen aitortza eta ekimen handiagoa antzeman izan da, baina askoz ere gehiago egiteko eskatu behar zaie, eta azkar gainera, giza eskubideen urraketaren inguruko arazo larri honi heltzeko.

2018ko urrian.